Olieprijs, het plafond bereikt?

Zitten we na alle stijgingen op het toppunt of kunnen we nog meer verwachten?

De olieprijs is sinds juni niet gedaald doordat er sprake is van meer aanbod. Afgezien van speculatieve posities rondom de oorlog in Oekraïne, een deal met Iran of het vooruitlopen op een recessie betekent dit dus dat er sprake moet zijn van minder vraag. Nu zijn energieprijzen redelijk inelastisch, maar ook dan is er een moment dat de vraag begint de dalen. Nu is energie in Europa vele malen duurder dan in de rest van de wereld, dus dat er hier sprake is van vraaguitval ligt voor de hand. Ook in Azië blijkt de invloed van corona opnieuw groter dan verwacht. Dat komt niet zozeer door de nieuwe lockdown in Wuhan (1 miljoen mensen), maar meer doordat er minder wordt gevlogen.  Afgelopen week is het vliegveld van Peking weer geopend (135 vluchten per dag). Dat vliegveld was twee jaar dicht. Vliegen naar China was wel mogelijk via andere vliegvelden (en een verplichte quarantaine van 21 dagen), maar het Chinese toerisme ligt nog lang niet op het niveau van voor de coronacrisis. Bovendien blijkt corona in de winter op het Zuidelijk halfrond opnieuw toe te slaan in landen als Nieuw-Zeeland en Australië. 

De vraaguitval kan ook het resultaat zijn van de hoge olieprijs buiten Europa. Nu was de prijs van een vat ruwe olie hoger in 2008, maar de geraffineerde producten zoals diesel en benzine bereikten een piek van een ruwe olie-equivalent van 187 dollar per vat voor diesel en 180 dollar per vat voor benzine. Deze prijzen waren dus wel zo’n 20 procent hoger dan op de vorige piek in 2008. Toch is de energiemarkt nog steeds zeer krap. Er is sprake van een stevige backwardation en het gat tussen de dichtstbijzijnde futures en de fysieke levering is historisch groot. OPEC zit tegen de grenzen van de capaciteit. Meer export vanuit Iran lijkt er niet in te zitten. De productie is Libië is hoogst volatiel en de investeringen in Amerikaanse schalie gaan zeer geleidelijk. Ondanks de dreigende tekorten, wordt er nog altijd volstrekt onvoldoende geïnvesteerd.

De olieprijs reageert ook op de vele renteverhogingen en de invloed daarvan op de economische groei. Van de 38 centrale banken wereldwijd hebben 29 banken (77 procent) de rente verhoogd in de afgelopen zes maanden. Zo’n synchrone verkrapping hebben we de afgelopen veertig jaar niet meer gezien. Nu lijkt de impact groot, maar reken op niet meer dan 1,5 miljoen vaten per dag vraaguitval. In plaats van een groei van 3 miljoen extra vaten per dag jaar-op-jaar, is het nu eerder een groei van 2 miljoen extra vaten. Mogelijk dat de markt op korte termijn meer in balans komt, maar op de wat langere termijn zal de markt de historische hoogtepunten in de olieprijs opnieuw opzoeken.

Op korte termijn lijken de vooruitzichten voor oliebedrijven beter dan voor mijnbouwbedrijven, mede gelet op de extreem lage olievoorraden. Verschil tussen olie en metalen (mijnbouw) is dat de eerste vooral exposure heeft naar de VS en metalen vooral naar China. Bij koper komt meer dan de helft van de vraag uit China en slechts 10 procent uit de VS. Bij olie is de VS goed voor 21 procent van de totale vraag en China slechts goed voor 15 procent. Verder zijn de olieproducenten die goedkoop kunnen produceren vaak niet beursgenoteerd en in handen van de nationale overheid. Uitzondering is Aramco, maar dat heeft maar een free float van 10 procent. Verder is de concentratie in de mijnbouwsector groter dan in de oliesector. De top vier in ijzererts is meer dan 70 procent van de markt, daar kunnen de vijftien leden van OPEC alleen maar van dromen, ook met of zonder Rusland. Verder hoeft de mijnbouwindustrie zich niet aan te passen in het kader van de energietransitie en de olie-industrie wel.

Opvallend is het oplopende verschil tussen Brent en WTI, nu op het hoogste niveau in drie jaar. De vraag in de Verenigde Staten wordt geremd (door de hoge prijzen), terwijl olie in Europa juist een relatief goedkoop alternatief is voor gas en elektriciteit. Dat kan opgelost worden door WTI te exporteren naar Europa, maar dat vraagt het nodige van de transportcapaciteit, waaronder de havens aan de Zuidkust van de Verenigde Staten die binnenkort mogelijk tijdelijk moeten sluiten vanwege het orkaanseizoen.

Via: Auréus