Van optimisme naar realisme

Eindelijk lijkt de markt te accepteren dat er een stevige recessie nodig is om de inflatie in de Verenigde Staten onder controle te krijgen.

Eindelijk lijkt de markt te accepteren dat er een stevige recessie nodig is om de inflatie in de Verenigde Staten onder controle te krijgen. De Federal Reserve verhoogde afgelopen week zoals verwacht de rente voor de derde keer met 0,75 procent en geeft daarbij meteen aan dat de volgende keer weer de rente met 0,75 procent zal worden verhoogd. Deze vastberadenheid lijkt de markt er nu wel van te overtuigen dat de Fed nog lang niet klaar is. De dollar stijgt en aandelen staan onder druk. Hoewel er in de afgelopen maanden steeds meer partijen naar buiten kwamen met een negatieve visie was het opmerkelijk hoelang de aandelenmarkt relatief goed is blijven liggen. Dit keer blijft het niet bij woorden, maar ook bij daden. Dat betekent dat een toekomstige recessie steeds beter wordt verdisconteerd in de koersen. Er wordt daadwerkelijk verkocht en de grafiek van de week is de piek in put-opties ter bescherming, meestal een signaal om de andere kant op te denken.

In meerdere opzichten is het sentiment slecht. Sommige sentimentsindicatoren staan al sinds het begin van de zomer op dieprood, andere beginnen nu ook negatief uit te slaan. Voor de goede orde, sentimentsindicatoren in de financiële wereld worden vooral gebruikt om contrair te beleggen. Kopen op het moment dat iedereen negatief is en verkopen op het moment dat iedereen positief is. Alleen is het koopmoment normaal gesproken veel meer geconcentreerd dan het verkoopmoment. Angst en paniek zijn immers veel besmettelijker dan hebzucht en euforie.  Zo’n geconcentreerd paniekmoment is normaal gesproken goed zichtbaar in de VIX-index. Ideaal is dan een VIX boven de 40, alleen blijft de VIX dit keer achter bij andere sentimentsindicatoren, wellicht omdat dit de meest voorspelde recessie ooit is.

Boven op de koersdalingen van zo’n 5 procent afgelopen week, wordt maandag de uitslag van de Italiaanse verkiezingen verwacht. Hoewel er op wordt gerekend dat de rechtste coalitie wint in Italië, kan de uitkomst toch geen goed nieuws zijn voor de eenheid binnen de eurozone. Er zijn deze week ook verkiezingen in Letland, Bulgarije, Koeweit en Bosnië Herzogovina, maar daar zal de beurs weinig belangstelling voor hebben. De grote klapper komt volgend weekeinde als er verkiezingen worden gehouden in Brazilië.  

In Europa zijn de energieprijzen aan het dalen. De Europese energiemarkten zijn deze zomer getroffen door een perfecte storm waar door het warme zomerweer de capaciteit van zo’n beetje alle energiebronnen fors werd ingeperkt, afgezien van aardgas. Nu de herfst is begonnen kunnen deze energiebronnen (wind, water, kolen en kernenergie) weer meer produceren en is er minder behoefte aan gas. Goed nieuws is ook dat de gasvoorraden zijn aangevuld, alleen wel tegen een stevige prijs. Verder zorgen hoge prijzen voor energiebesparing en meer energieproductie. In snel tempo worden veel daken nu vol gelegd met zonnecellen. De prijs zorgt dus voor minder vraag en meer aanbod. Op die manier zorgt een hogere energieprijs uiteindelijk voor een lagere energieprijs en net zoals de piek verrassend hoog was, kan ook de daaropvolgende bodem de markt verrassen. De ECB ziet de energieprijzen liever vandaag dan morgen dalen, want dat betekent dat in Europa ook de inflatie zal afnemen. De ECB verhoogt met tegenzin de rente, ook omdat stijgende rente en hoge schulden nu eenmaal moeilijk samengaan.

Een slachtoffer van het nieuwe energiebeleid dreigen de CO2-rechten te worden. Die bereikten een piek in augustus, maar zijn inmiddels door politiek gekrakeel snel gedaald. Politiek gekrakeel is er ook in het Verenigd Koninkrijk. Daar kwam de nieuwe regering met een pakket maatregelen waarmee zelfs het beleid van Margaret Thatcher lijkt te verbleken. De Britse economie is inmiddels kleiner dan de economie van India en aan de uitslagen in de rente en de munt te zien, gedraagt het land zich ook als een submerging market.

Er zijn genoeg problemen in de wereld waar de beurs zich zorgen over kan maken. Die problemen zijn ook nog eens met elkaar verbonden en dat is ook de reden dat een bepaalde crisis niet op zichzelf staat en dat er ook waarschijnlijk nog meer zullen volgen. Ook in de geschiedenis is te zien dat crises zich clusteren. Historisch blijkt een crisis meestal een goed koopmoment. 

Belangrijk is om te realiseren dat de beurs een verdisconteringmechanisme is  en dat al dat slechte nieuws tot uiting komt in lagere waarderingen. De Verenigde Staten blijft de duurste markt al gaat zo’n stelling wel wat ver als men zich realiseert dat de k/w ex FAAMG nu richting de 12 is gegaan.

Dat terwijl FAAMG (Big Tech) sterk winstgevend is, weinig personeel in dienst heeft, weinig energie verbruikt, feitelijk een monopoliepositie heeft, daardoor de prijzen kan verhogen met minimaal de inflatie en zelfs kan groeien daar waar veel andere problemen hebben om groei te realiseren in een recessie. Maar de liefde voor deze groeiaandelen lijkt definitief voorbij en juist dat biedt kansen. 

Er ontstaan ook kansen op de obligatiemarkt door de snelle rentestijging. Twee jaar geleden profiteerde Oostenrijk van de lage rente door een 100-jarige lening met een coupon van 0,85 procent uit te geven. Door de rentedaling daarna steeg die lening tot een koers van 140 procent. Vorige week was daar nog minder dan 43 procent van over, een correctie van ongeveer 70 procent. 

Inmiddels is er sprake van een bear-market in obligaties. De vorige twee bear-markten waren ook periodes van reflatie (dus waar de rente structureel beneden de nominale groeivoet van de economie uitkwam). In die periodes verloor een obligatiebelegger tussen de helft en twee-derde van zijn of haar koopkracht. Daarom wordt het ook wel financiële repressie genoemd. Zo bezien valt het risico van beleggen in aandelen nog wel mee. Bedenk dat de meeste pensioenfondsen vooral beleggen in obligaties.  

Nu de markt accepteert dat de Fed de rente nog verder zal verhogen en dat er onvermijdelijk een recessie zal volgen, is het moment gekomen voor enige rust op de aandelenmarkt. Alleen is het daarvoor nog niet de goede periode van het jaar. Het voordeel van een correctie in september is dat daarmee de kans op een crash in oktober kleiner aan het worden is. Bovendien zijn er meerdere redenen waarom het beeld kan verbeteren in de komende maanden, niet alleen de seizoensmatig betere winterperiode , maar ook gelet op de Amerikaanse presidentscyclus.

De correctie op de Amerikaanse aandelenmarkt dit jaar is al ver gevorderd. De Nasdaq staat nu een derde onder de top. Een verdere koerscorrectie is afhankelijk van de ontwikkeling van de bedrijfsresultaten. Ook die zijn gevoelig voor een recessie, al zit daar nog ruimte voor negatieve bijstellingen. Mogelijk dat de beurs ook daar al enigszins rekening mee houdt, het is niet voor niets de meest voorspelde recessie ooit. Daarover meer volgende week.

Via: Auréus