Einde van de keizerrijkjes

Een oud Joods gezegde luidt: ‘Ik wens u veel personeel’. Met veel personeel komen immers ook veel zorgen en veel ellende. Het lijkt er op dat Elon Musk dit gezegde ook in zijn hoofd had na de overname van Twitter.

Eerst ontsloeg Musk de helft van de medewerkers van Twitter en nadat Musk een ultimatum had gesteld door te eisen dat de resterende werknemers al hun tijd in Twitter 2.0 moesten steken, namen nog eens honderden medewerkers ontslag. Bij de overname had Twitter maar liefst 7.500 medewerkers. Ondanks al die ontslagen is Twitter nog steeds in de lucht. Musk claimt zelfs dat er in de dagen tot 16 november dagelijks maar liefst 2 miljoen nieuwe gebruikers bij kwamen, een toename van 66 procent vergeleken met dezelfde week een jaar geleden. Inmiddels is ook Donald Trump weer terug op Twitter nadat 51,8 procent van ongeveer 7,5 miljoen gebruikers daar toestemming voor hadden gegeven.

Nu zijn er wel meer, waarschijnlijk veel meer bedrijven, met meer personeel in dienst dan daadwerkelijk nodig is. Dat komt omdat managers met veel personeel onder zich sneller worden gepromoveerd dan managers die op de (personeels)kosten letten. Het resultaat is dat veel managers bij grote bedrijven proberen om zo veel mogelijk personeel onder zich te krijgen. Ze bouwen daarmee hun eigen keizerrijkje. Het ironische is dat dit personeel in de praktijk juist vaak de opdracht krijgt om niets te doen in plaats van daadwerkelijk aan de slag te gaan. Zolang mensen niets doen, kan er immers ook niets fout gaan. Dit duurt voort tot het moment dat er stevig in de kosten moet worden gehakt, dan zijn de keizerrijkjes opeens kwetsbaar. In de financiële wereld zijn er veel van dit soort keizerrijkjes. Dat komt omdat veel processen in de financiële wereld in hoge mate geautomatiseerd zijn. De gemiddelde bank wil de klant maar enkele keren in het leven zien. Bij het openen van een rekening, bij een hypotheek etc. Door die automatisering zijn er eigenlijk nauwelijks mensen voor de dagelijkse business. Medewerkers zijn vooral druk bezig met ontwikkelen, testen, monitoren of met niets. Nu zijn er wel meer grote bedrijven met veel personeel. De overheid is in dit opzicht berucht. Meer recent is het personeel bij IT-bedrijven sterk gegroeid, zo snel dat de omzet per medewerker is gedaald. Mogelijk dat zij in het optreden van Musk een voorbeeld zien om in de kosten te snijden.

In de coronapandemie gingen veel mensen thuiswerken. Als thuis werken mogelijk is, dan kan er ook gewerkt worden op een wat langere afstand. Zoveel vertraging zit er dan niet meer tussen een contact aan de andere kant van de wereld. Dat betekent dat de nieuwe collega niet in Europa of de Verenigde staten hoeft te zitten, maar bijvoorbeeld thuis werkt vanuit Mexico of India. Op die manier zou de coronapandemie wel eens voor een nieuwe globaliseringsgolf kunnen zorgen. Jarenlang draaide globalisering om het goedkoper maken van producten. Die producten worden nu gemaakt in Azië, daar staan de fabrieken van de wereld. Daardoor gaat het in een ontwikkelde economie tegenwoordig vooral om diensten. Zeker wat betreft banen is de dienstensector hofleverancier. Maar die diensten kunnen bijvoorbeeld in IT, gezondheidszorg of verzekeringen ook prima uitgevoerd worden door werknemers op (grote) afstand. Nu werknemers door de krapte op de arbeidsmarkt duur zijn geworden, is er een extra prikkel om hier ook op zoek te gaan naar een lage lonenland.

In de ontwikkeling van de inflatie is de loon-prijsspiraal essentieel. Hoewel wordt gesteld dat de vakbonden veel minder macht hebben dan in de jaren zeventig, zijn werknemers dankzij sociale media veel machtiger dan in de jaren zeventig. Snel alle medewerkers organiseren is met sociale media een fluitje van een cent en dankzij sociale media is een actie of een staking uitstekend zichtbaar en raakt die ook meteen de reputatie van het bedrijf. Aangezien overheden steeds meer opschuiven richting het belang van de werknemer en bedrijven door de verschillende crises steeds afhankelijker zijn geworden van diezelfde overheid is reputatie tegenwoordig veel belangrijker dan vroeger. Geloof maar niet dat KLM was gered als het bedrijf met de blauwe vogels niet jarenlang had geïnvesteerd in het imago van ‘onze nationale trots’. De slinger kapitaal-arbeid slaat al enkele jaren door in de richting van de factor arbeid. Elon Musk doorbreekt dit nu bij twitter en de vraag is of andere grote tech-bedrijven hem zullen volgen.

In de komende jaren zal de inflatie hoger blijven dan we afgelopen decennia zijn gewend. Dat komt door structurele factoren die relatief lang kunnen aanhouden. Overigens betekent dat niet dat op korte termijn de inflatie niet snel kan dalen. Dat komt door de manier hoe inflatie wordt berekend. De kans is groot dat we komende zomer de 2 procent aantikken, maar daarna kan de inflatie weer oplopen. Waarschijnlijk vinden centrale bankiers het prima als de inflatie de komende jaren tussen de 3 en de 4 procent zal uitkomen. Globalisering, automatisering en het aanpakken van de keizerrijkjes kan er voor zorgen dat inflatie uiteindelijk niet ontspoord.

Via: Auréus