Sociale media en de haviken

Dagelijks zijn miljarden mensen actief op sociale media. De invloed van sociale media op tal van ontwikkelingen is veel groter dan vaak wordt gedacht.

Dat gaat verder dan de invloed van sociale media op bijvoorbeeld de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Voor het eerst in de geschiedenis was er in de afgelopen jaren sprake van een sociale-media-pandemie en de oorlog in Oekraïne is de eerste sociale-media-oorlog. Zonder sociale media waren er nooit zulke vergaande corona-maatregelen genomen. Angst en vrees in combinatie met het extreme netwerkeffect van sociale media zorgen namelijk al snel voor overtrokken en harde reacties, al was het maar om het brede publiek gerust te stellen. Meteen na de inval van de Russen was er een voorspelbare, maar bescheiden reactie van Europese regeringen en die van de Verenigde Staten. Onder invloed van sociale media werden de sancties tegen de Russen in de dagen daarna in snel tempo fors aangescherpt. Overigens wist Zelensky de sociale media al in een vroeg stadium zo op te lijnen dat Oekraïne de publiciteitsoorlog kon winnen. De kracht van het publieke ‘naming en shaming’ is groot, vanzelfsprekend in de collectieve samenlevingen in Azië, maar ook in de individualistische samenlevingen van West-Europa en de Verenigde Staten waar politici elke vier of vijf jaar moeten worden herkozen. Dankzij sociale media weten die haarfijn hoe de meerderheid van de kiezers er over hen denken.

Dankzij de pandemie speelt sociale media een nog grotere rol. Door de lockdowns waren steeds meer mensen voor de informatievoorziening aangewezen op online (sociale) media, waar niet alleen zinvolle informatie is te vinden, maar ook veel fake news. De invloed van sociale media op de politiek is groot, zelfs in een land als China. In het verleden stopten Chinezen graag onwelgevallige nieuwsontwikkelingen in de doofpot, maar door de altijd aanwezige sociale media lukt dat niet meer.  Doordat sociale media er voor zorgt dat een probleem in een vroeg stadium al in brede kring bekend is, wordt de overheid aangezet tot actie. Bovendien zorgt dit al snel voor ad-hoc-beleid, vooral vereist om het brede publiek tevreden te houden. Sociale media zorgen er ook voor dat er veel details over de oorlog in Oekraïne bekend zijn bij het brede publiek. Daarvoor was de informatievoorziening vooral afhankelijk van propaganda.

Sociale media is ook van invloed op het gedrag van centrale bankiers. Er is wellicht geen directe relatie, maar centrale bankiers zijn altijd zeer geïnteresseerd in wat de opvattingen zijn van de consensus ten aanzien van bijvoorbeeld inflatie. Het gaat centrale bankiers dan ook niet op de absolute hoogte van de ‘tijdelijke inflatie’, maar meer om het effect op de lange termijn inflatieverwachtingen. Op het moment dat inflatie tussen de oren gaat zitten, vergt dit namelijk een ander monetair beleid en in dat gebied ‘tussen de oren’ heersen nu eenmaal de sociale media. Eén van de verrassingen van 2022 was de omslag bij de Federal Reserve die zich na de Russische inval en als gevolg daarvan de hogere inflatiecijfers vrijwel meteen ontpopte tot een echte havik. Een havik in monetair beleid is iemand die inflatie zo snel mogelijk de kop in wil drukken en die daarvoor harde maatregelen (lees renteverhogingen) niet schuwt. Een havik meer in het algemeen is iemand die zich strikt aan de regels wil houden, een hardliner. Het tegenovergestelde is een duif die de neiging heeft om oplopende inflatie te nuanceren en die liefst niet op basis van harde regels wil reageren. Komend jaar spelen de sociale media opnieuw een belangrijke rol in het monetaire beleid. De Fed zal moeten kiezen tussen het veroorzaken van een harde diepe recessie om inflatie voorgoed terug te brengen naar het niveau van 2 procent of een voorlopig zachte landing waarin de Amerikaanse economie een tijdje minder sterk groeit, maar waar er geen sprake is van een recessie en waar inflatie langer hoog zal blijven. Het verschil tussen wel of geen recessie zit in de miljoenen werklozen. Dat is iets wat op sociale media niet goed valt. Ook de Fed kiest waarschijnlijk voor haar reputatie op korte termijn, de havik wordt een duif.

Ook de Chinese overheid mag gezien worden als havik in het coronabeleid. Het zero-covid-beleid is ontstaan bij de start van de pandemie en werd door de Chinese overheid gezien als superieur aan het ‘flatten-the-curve’-beleid in de westerse landen. Overbevolkte IC-afdelingen in Noord-Italië en overleden personen in gehuurde koelcontainers in New York vormden de grote rechtvaardiging voor dat Chinese beleid. Vanwege dit ideologisch kader heeft de Chinese overheid veel te lang aan dit beleid vastgehouden. Dankzij de recente demonstraties en de zichtbaarheid daarvan op sociale media, kon de Chinese overheid niet anders dan draaien. Er was simpelweg geen draagvlak meer en ook daar speelt de sociale media een grote rol, ook in het Chinese beleid werd de havik een duif.

De macht van de sociale media is groter dan de macht van de vakbonden in de jaren zeventig, voor wie mocht denken dat een loon-prijs-spiraal tegenwoordig niet meer mogelijk is. Sociale media hebben een aantoonbaar grote invloed op de uitslag van verkiezingen. Ook bedrijven vrezen terecht een slechte reputatie op sociale media. De impact op mensen, communicatie en daardoor de maatschappij is dan groot. Bij de keuze van de Federal Reserve volgend jaar en de recente keuze van de Chinese overheid spelen reputatie, aanzien en sociale media een grote rol, ook op financiële markten. Hardliners (haviken) veranderen onder druk van sociale media regelmatig in duiven.

Via: Auréus