Arm Italië…

De situatie in Italië is altijd ernstig, maar zelden hopeloos. Draghi vertrekt definitief als premier van Italië.

Nadat in eerste instantie president Mattarella hem zijn ontslagaanvraag had geweigerd, slaagde de laatste poging om de coalitie te rijmen niet. Draghi heeft nog altijd veel steun onder de Italiaanse bevolking, 50 tot 65 procent had liever gezien dat hij was aangebleven. Mogelijk dat dit helpt bij de komende verkiezingen. Inmiddels is de hashtag #poveraItalia trending op sociale media.

De woede richt zich nu vooral op de Vijfsterrenbeweging en Lega, de partijen die de crisis veroorzaakten. Toch lijkt voor het voortbestaan van de eurozone beter dat er nu verkiezingen plaatsvinden dan volgend jaar. Volgend jaar zit Italië waarschijnlijk in een diepe recessie en komt er een nieuwe stroom vluchtelingen uit Afrika op gang (mogelijk zelfs groter dan na de Arabische lente en de huidige vluchtelingen uit Oekraïne). Om op zo’n moment verkiezingen te houden, betekent waarschijnlijk dat meer dan 50 procent van de stemmen naar rechtse en van oorsprong euro sceptische partijen gaan.

Mochten er nu verkiezingen worden gehouden dan zal de Fratelli d’Italia de grote winnaar zijn. Deze rechtse oppositiepartij was de enig grote partij die succesvol oppositie voerde tegen de coalitie onder leiding van Draghi. Op 25 september komen er nu verkiezingen. Dat kan problemen opleveren met het opstellen van een begroting voor volgend jaar en dat is wel één van de voorwaarden om middelen uit het Europese herstelplan te ontvangen.  Draghi gokt er mogelijk op dat hij met de regering die volgt uit de verkiezingen van september beter kan samenwerken (ook met Europa) dan met de coalitie die de uitkomst is van de verkiezingen volgend jaar.

De regering van Draghi heeft er langer gezeten dan gemiddeld, maar liefst 17 maanden. Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft Italië 69 keer een nieuwe regering gehad. Dat komt ook door het tactische spel dat elke keer wanneer een partij denkt voordeel te halen uit nieuwe verkiezingen daar ook op wordt gestuurd. Verder breken er ook bovengemiddeld vaak ruzies uit binnen een coalitie.

Italië heeft in de eerste twintig jaar van de introductie van de euro weinig plezier beleefd aan deelname. Het land wordt met enige regelmaat geteisterd door een recessie en bij elkaar is de Italiaanse economie in omvang even groot als twintig jaar geleden. Inmiddels is de schuld opgelopen tot 150 procent van het BBP en dat betekent bij een normale rente dat de schuld sneller stijgt dan de economie zal groeien. Het grootste risico is dat de rechtse partijen op een gegeven moment besluiten dat vertrek uit de euro de oplossing is.

De recente ontwikkelingen in de rente laten nog altijd zien dat de eurozone een divergerend en daarmee inherent instabiel systeem is. Voordeel van uitstappen is dat er in plaats van pijnlijke hervormingen de aanpassing pijnloos verloopt via de munt. Op het moment dat Italië uitstapt, eindigt waarschijnlijk ook de Europese Unie. Die zal niet lang daarna opgevolgd worden door een nieuwe Unie die in potentie twee keer zo groot is (inclusief VK, Zwitserland, Scandinavië). 

Tegelijkertijd is Italië al sinds de val van het Romeinse rijk in verval en was het land in de tussentijd toch de bakermat voor de renaissance, opera, radio, de piano, kranten, espresso machines, banken en Ferrari. Drie eeuwen lang was de Venetiaanse dukaat en de Florentijnse florijn zelfs de reservemunt van de wereld. De kracht van Europa ligt overduidelijk in de pluraliteit, niet in de uniformiteit. Toch zal het simpele feit dat er nu verkiezingen zijn in Italië opnieuw kunnen zorgen voor een eurocrisis. Door de speculatie op de uitkomst van de verkiezingen zullen buitenlandse beleggers zich even afzijdig houden. 25 september is beurstechnisch ook niet het meest gelukkige moment voor verkiezingen en de kans lijkt niet zo groot dat er daarna wel een stabiele coalitie komst. De ECB zal waken over Italië binnen de eurozone, maar is toch gedwongen om op hogere spreads in te stappen dan ze eigenlijk zou willen. Een spread van 300 basispunten betekent onvermijdelijk dat op termijn de Italiaanse schuld onhoudbaar hoog is.

Via: Auréus