De invloed van de energieprijzen op onze economie

De sterk stijgende winsten van olie- en mijnbouwbedrijven zorgen er voor dat de winstontwikkeling van de brede aandelenmarkt optisch beter oogt dan daadwerkelijk het geval is.

De angst voor een wereldwijde recessie hebben de olieprijzen onder druk gezet. In sommige delen is ook daadwerkelijk een afzwakking van de vraag te zien, zoals bijvoorbeeld in China als gevolg van nieuwe lockdowns en de problemen in de Chinese huizenmarkt. In beide gevallen is het probleem veroorzaakt door de Chinese overheid en daar ligt dus ook de oplossing, maar niet voor het congres van 16 oktober aanstaande. Hoewel de vraag dus afzwakt is er aan de aanbodzijde weinig veranderd. Per saldo zijn energiemarkten krap en China lijkt daarmee de belangrijkste swingfactor. In het geval van een lange wereldwijde recessie (niet het basisscenario) kan de vraag naar olie met zo’n 6 miljoen vaten per dag dalen, maar dat is nog altijd gelijk aan de productie van 2015. De rem op de investeringen in nieuwe oliewinning is enerzijds een gevolg van een meer volatiele olieprijsontwikkeling, maar komt anderzijds ook door sociale druk om vooral niet te investeren. Centrale banken, commerciële banken, beleggers, actiegroepen en zelfs rechters zorgen er voor dat investeren en de winning in nieuwe gebieden niet populair is.

Tegelijkertijd blijft de wereld bijna 100 miljoen vaten per dag verstoken. Driekwart van de wereldbevolking heeft ook niet de luxe van een energietransitie, die willen vooral energiezekerheid. Toch is in de termijncurve een veel lagere olieprijs verdisconteerd, wat zou betekenen dat tekorten snel worden opgelost. Dat lijkt een illusie, zeker nu in Europa zo’n beetje alles wat brandbaar is wordt gebruikt om energie op te wekken. De bruinkoolcentrales in Duitsland draaien weer op volle kracht. Overigens zullen de hoge investeringen als gevolg van hoge gas- en elektriciteitsprijzen in Europa resulteren in een snelle daling van de gas- en elektriciteitsprijzen. Voor olie is er meer upside.

De voorraden zijn nog altijd laag. Dat geldt voor de voorraden in de industrie zelf, maar vooral voor de strategische voorraden van de VS. Gecombineerd liggen ze op het laagste punt van de afgelopen negen jaar.

Het neerwaartse risico in de olieprijs wordt vooral veroorzaakt door vraaguitval. De economische vooruitzichten voor Europa worden voortdurend naar beneden bijgesteld en China blijft last houden van lockdowns en de huizenmarkt. Verder is het ook mogelijk dat er een deal komt tussen de VS en IRAN. Als de sancties worden beëindigd dan scheelt dat 1 tot 1,5 miljoen vaten per dag. Op dit moment hebben OPEC-leden moeite om productie-afspraken na te komen. Als het wel lukt (vooral in Nigeria) dan scheelt dat 0,6 miljoen vaten per dag.

Naast de neerwaartse risico’s bij de olieprijs zijn er ook opwaartse kansen. De problemen aan de aanbodzijde zullen er voor zorgen dat olieprijzen relatief hoog blijven. De fysieke oliemarkt is krap en geopolitieke ontwikkelingen zoals een deal met Iran kunnen er voor zorgen dat OPEC besluit om de productie te beperken. Tijdens de laatste bijeenkomst werd de productie met 100.000 vaten per dag gereduceerd. De G7-landen willen nog altijd een prijsplafond op Russische olie. Rusland zal dan reageren door de productie verder te beperken en mogelijk ook haar invloed bij de OPEC aanwenden om daar de productie verder te beperken. Rusland produceerde vorig jaar 10,9 miljoen vaten per dag. Verder heeft Rusland toch al moeite om die productie op niveau te houden. Het vertrek van de Westerse oliemaatschappijen betekende ook het vertrek van Westerse technologie. In Venezuela heeft dit er voor gezorgd dat de lokale productie is gedecimeerd. Verder wordt er verwacht dat Libië vanaf het vierde kwartaal weer 0,5 miljoen vaten per dag levert, maar echt stabiel is de situatie daar niet. Een kans voor de oliemarkt is ook de ruil van aardgas naar olie in Europa. Volgens onderzoek gaat het al snel om een kleine miljoen vaten per dag. De lage voorraden versterken waarschijnlijk de uitslagen in de olieprijs. De echte upside zit in het einde van de Covid-restricties in China in combinatie met meer lucht op de Chinese huizenmarkt. Als de Chinezen dan ook weer internationaal gaan vliegen, kan het hard gaan.

Er wordt nog wel geïnvesteerd en dan met name door niet-Westerse oliemaatschappijen. Een groot veld van Hess en ExxonMobil is het olieveld voor de kust van Guyana en Suriname. De bijdrage aan het totaal is nu nog relatief bescheiden met 115.000 vaten per dag, maar dit zal waarschijnlijk in enkele jaren verzesvoudigen.

De sterk stijgende winsten van olie- en mijnbouwbedrijven zorgen er voor dat de winstontwikkeling van de brede aandelenmarkt optisch beter oogt dan daadwerkelijk het geval is. Zonder olie blijft er weinig winstgroei meer over. Dan gaat het niet om een stijging van de winst van 8 procent dit jaar, maar van slechts 1 procent. Als dan ook nog de mijnbouwbedrijven er uit worden gehaald, dan zouden de bedrijfswinsten zelfs krimpen. Hetzelfde geldt ook voor de waarderingen. Met olie en mijnbouw staat de K/w op 18, zonder olie en mijnbouw op 20 . Dat terwijl energie slechts voor 2,7 procent meewoog aan het begin van het jaar, nu is dat 4,8 procent. Alleen door de extreem lage waardering van de oliemaatschappijen is het gewicht van de winsten in de in de index vele malen groter (meer dan 10 procent). Oliemaatschappijen worden gewaardeerd alsof ze elk moment kunnen omvallen, niet als het bedrijven zijn die recordwinsten rapporteren. De sleutel van de energietransitie ligt bij de oliemaatschappijen, zij hebben de kasstromen, de ingenieurs en de kennis van grote projecten om de energietransitie te laten slagen.

Via: Auréus