Eindfase Oekraïense oorlog

Gaan we een eindfase in?

De strijd in de Oekraïne is een goed voorbeeld hoe er in elke oorlog eerst gevochten wordt met de wapens uit de vorige oorlog, maar uiteindelijk gewonnen wordt door nieuwe innovatieve wapens. Disruptieve innovatie heeft ook de oorlogsvoering bereikt, of is er eigenlijk altijd al geweest. Elke oorlog heeft ook een kantelpunt en de terreinwinst van de Oekraïners in het Noorden bleek dit keer het kantelpunt. Het zorgde er voor dat de Russen letterlijk op de vlucht sloegen, vaak met achterlating van materieel. Daar gaat de (gedeeltelijke) mobilisatie in Rusland weinig aan veranderen. De terreinwinst hebben de Oekraïners te danken aan het HIMARS-systeem van de Verenigde Staten. Vergeleken met gewone artillerie kan met verrassend weinig mensen en materieel dezelfde doelen worden bereikt. Waar de Russische artillerie vertrouwde op domme slagkracht, waarvoor ook nog eens veel manschappen (logistiek en ondersteuning) en vooral veel munitie moest worden ingezet, was deze artillerie niet opgewassen tegen de Amerikaanse precisiewapens. In mensen en materieel scheelt het al snel een factor 1000. In een oorlog maakt zoiets het verschil. Verder mag niet onderschat worden in hoeverre informatie er voor zorgt dat de Oekraïners voortdurend de overhand hebben, wederom dankzij de Amerikanen. Eerder al heeft de strijd laten zien dat een simpele drone van minder dan één miljoen dollar beter presteert dan de modernste jachtvliegtuigen die honderden miljoenen kosten. Ook de wapens die vanaf de schouder ingezet kunnen worden tegen tanks, vliegtuigen en helikopters laten zien dat het slagveld definitief is veranderd. Essentieel bij veel van die wapens zijn de modernste chips, tegenwoordig belangrijker dan olie. Dat betekent dat alleen landen die de productie van die chips kunnen controleren voortaan in staat zijn om oorlog te voeren.

De strijd verloopt voor de Amerikanen verrassend gunstig. De laatste ervaringen in Irak en Afghanistan waren ronduit negatief. De vlucht van de Amerikanen uit Kaboel deed bovendien denken aan de vlucht van de Amerikanen uit Saigon. Dat heeft de reputatie van de Amerikanen geen goed gedaan, maar nu winnen de Verenigde Staten zonder dat zelfs maar één Amerikaanse soldaat gevaar heeft gelopen. Het grote Russische leger heeft ten minste tien jaar nodig om deze slag te boven te komen. Zelensky heeft eerder aangegeven dat hij niet tegen elke prijs de door de Russen veroverde gebieden wil terugwinnen, maar de overwinningsroes zorgt er nu voor dat Oekraïners willen doorgaan totdat de laatste Rus is verdreven. Dat is een probleem, Poetin kan dan niet zonder gezichtsverlies een akkoord tekenen. Door de oostelijke provincies bij Rusland te voegen probeert Poetin te realiseren dat de (aangepaste) doelstellingen van de missie zijn bereikt (al had hij bij de start van de oorlog wel wat anders in gedachten). Grote verliezer is (wederom) Duitsland dat zich sinds Willy Brandt met zijn Ostpolitik nadrukkelijk is gaan richten op Rusland, maar zich nu moet gaan richten op de Navo. Als er nog een Duitser is die denkt dat Rusland in de toekomst nog gas zou kunnen krijgen uit Rusland, dan heeft de vernietiging van Nordstream 1 daar wel een stokje voor gestoken. Aan beide kanten is de munitie bijna op. De Amerikanen draaien geleidelijk de geldkraan richting de Oekraïne dicht en hebben sinds een week ook weer direct contact met het Kremlin. Een bestand zit er dus aan te komen. Het dreigen met kernwapens helpt de Russen alleen maar om er een betere deal eruit te slepen. Kennelijk willen de Noord-Koreanen meedoen in zo’n deal, want die zijn ook weer begonnen met raketproeven.

Dat betekent dat wellicht binnenkort het vredesdividend kan worden geïncasseerd al is de tweede koude oorlog nu wel definitief begonnen. Mogelijk dat vredesdividend komt in de vorm van lagere gas en elektriciteitsprijzen in Europa. Er was afgelopen zomer even sprake van een perfecte storm in de vorm van langdurige hogedruk gebieden boven Europa. Daardoor scheen er wel veel zon, maar omdat er onvoldoende netwerkcapaciteit was, kon onvoldoende gebruik worden gemaakt van de energie via zonnecellen.

Door diezelfde hogedrukgebieden waaide het ook nauwelijks, maar inmiddels is de wind ook weer terug. In het verleden zorgden dagen met veel wind steevast voor een overschot aan elektriciteit op de Europese energiemarkt en in zo’n situatie kunnen prijzen snel zakken. Afgelopen week waren er dagen in het Verenigd Koninkrijk dat het overgrote deel van de elektriciteitsproductie het gevolg was wind. De droge hitte van de zomer zorgde er ook voor dat kerncentrales op halve kracht draaiden en dat steenkool door de lage waterstand in de rivieren moeizaam kon worden vervoerd.  Al die zaken zijn nu weer snel aan het verbeteren, waardoor de vraag naar aardgas daalt.

De prijs van elektriciteit is voorlopig sterk afhankelijk van de gasprijzen. LNG is natuurlijk een stuk duurder dan het goedkope gas uit Rusland in het verleden, maar die hoge prijs zorgt wel voor een versnelling van de energietransitie.

Zelfs de Amerikanen zijn volop zonnecellen aan het installeren. Overigens is de energietransitie in Europa deels wel een transitie van gas naar olie, want vooral in Duitsland is stookolie en ook propaan een alternatief voor aardgas. Verder stegen de aardgasprijzen en daarmee de elektriciteitsprijzen in het afgelopen jaar vooral ook omdat onzeker was wat Rusland ging doen. Nu Europa nauwelijks meer gas krijgt uit Rusland is die onzekerheid verdwenen en omdat geleidelijk er meer alternatieven beschikbaar zijn, kan zowel de prijs van aardgas als de elektriciteitsprijzen (sterk) dalen. En dat is ook voor de ECB goed nieuws.                               

Via: Auréus