Hogere energieprijzen als resultaat

Torenhoge energieprijzen…

Prijs heeft een functie in een markteconomie. Nu kunnen we in het geval van de energievoorziening in Europa de nodige vraagtekens zetten bij de marktwerking, omdat die nogal wordt verstoord door overheden. Dit is wat je krijgt als de overheid de opdracht geeft om de gasreserves tegen elke prijs voor de winter te vullen. Gasprijzen stijgen niet zo sterk omdat er zo’n grote vraag is uit de markt en zelfs de terugval in het Russische aanbod is daarvoor onvoldoende. Tegen de prijzen die iets meer dan een week geleden werden betaald, zijn er waarschijnlijk nog maar weinig huishoudens over die veel gas of elektriciteit willen afnemen. De energie-intensieve industrie die wel meteen met de hogere prijzen wordt geconfronteerd schakelt nu al massaal af en mogelijk nooit meer aan. Afgelopen week zijn de prijzen vrijwel gehalveerd, in een tempo dat duidt op een verstoorde markt en niet op gezonde vraag-aanbodverhoudingen. Toch is het mogelijk dat gas- en daarmee elektriciteitsprijzen nog een keer zullen pieken, omdat zaterdag bekend werd dat de Russen Nordstream 1 voorlopig sluiten.

Nu worden fossiele brandstoffen voor consumenten op dit moment op alle mogelijke manieren gesubsidieerd. Dat betekent dat overheden kunstmatig de vraag naar energie stimuleert en er zo voor blijft zorgen dat de onbalans tussen vraag en aanbod nog langer zal aanhouden. Europa is wel de marginale koper op de LNG-markt. Nu we geen gas meer krijgen uit Rusland (althans niet via de Nordstream pijpleiding) koopt Europa massaal LNG in op de wereldmarkt. Een groot deel van de LNG-markt is vastgelegd in langjarige contracten en zo’n beetje alles wat er op de spot-markt te koop is gaat naar Europa. Gelukkig krijgen de Chinezen meer aardgas uit Rusland zodat het LNG dat bestemd was voor China nu tegen veel hogere prijzen wordt verkocht aan Europa. Effectief koopt Europa door haar eigen sancties nu heel duur Russisch gas in. Ondertussen heeft Rusland nog nooit zo veel verdiend aan olie en gas.

Een van de redenen waarom de Russen Nordstream dichtgooien is dat het plan voor een maximum energieprijs voor Russische energie weer op de agenda staat. Westerse overheden beschuldigen nu Rusland er van dat het de levering van aardgas inzet als wapen om zo Europa te straffen voor haar steun aan de Oekraïne. Voor de goede orde, in november stopt de levering van Russische olie aan Europa, uitsluitend omdat Europa Rusland wil boycotten. Dat wil Europa ook met gas, maar de afhankelijkheid van Russisch gas is simpelweg te groot. Het gevolg dus van de Westerse plannen om Russische energieprijs te maximeren is dat de prijs voor energie hierdoor verder zal stijgen.

Enigszins ironisch is dat er voldoende aardgas in de Europese grond zit, maar er zijn grote bezwaren om dat gas te winnen. Blijkbaar is het doorstoken met bruinkoolcentrales een betere optie. In Duitsland roomt de overheid de winsten van nutsbedrijven af. Er komt een nieuw steunpakket van 65 miljard dat deels via deze manier wordt bekostigd. Nog niet zo lang geleden leden energiebedrijven megaverliezen als gevolg van de extreem lage energieprijzen, maar nu moeten de overwinsten worden belast. Het uiteindelijke resultaat zal zijn dat er eerder minder dan meer energie naar Europa komt. Het zorgt er ook voor dat er minder wordt geïnvesteerd, zowel in de productie als in de distributie.

Waar wel volop in wordt geïnvesteerd is in alternatieve energie. Zonnecellen en windmolens zijn niet aan te slepen, ondank de problemen die er zijn op grote delen van het elektriciteitsnetwerk in Europa. Het betekent dat er producenten van alternatieve energie zijn die niet meer aangesloten kunnen worden op het net. Verder kan het voorkomen dat ook particulieren in de piek-zon-uren niet meer kunnen leveren. Vanaf september gaat de prijs voor teruggeleverde energie omlaag. Bij bijvoorbeeld Eneco is dat nu nog gekoppeld aan de stroomprijs (circa 50 cent per kilowattuur), maar dat gaat naar 9 cent per kilowattuur. Tegelijkertijd gaat Vattenfall omhoog van 7 cent naar 16,8 cent. Volgens beide bedrijven is het marktconform. In plaats van een tekort aan elektriciteit, lijkt er daar eerder sprake van een overschot. 

De gestegen elektriciteitsprijzen in Europa zijn het gevolg van een perfecte storm. Door de droogte is er te weinig waterkracht, en kan er onvoldoende koelwater worden geloosd. Daardoor is onder andere een groot deel van de kerncentrales in Frankrijk dicht. Verder zorgt de droogte voor een lage waterstand waardoor er geen steenkool kan worden geleverd aan onder andere Duitse centrales. De droogte wordt veroorzaakt door hoge drukgebieden die er voor zorgen dat er ook nog te weinig wind is en het gevolg is dat het enige alternatief dat nog over is om elektriciteit te produceren via het verstoken van aardgas, juist op een moment dat de wintervoorraden moeten worden gevuld. De consument krijgt deze winter het dure gas uit de voorraden geleverd. Als die daarmee wordt geconfronteerd zal er massaal worden bezuinigd, net op een moment dat er weer voldoende stroom is via waterkracht, kolen en kernenergie. De kans is daardoor groot dat op de open markt elektriciteitsprijzen fors zullen dalen, terwijl consumenten de hoofdprijs betalen.

Via: Auréus