Japanse exit

Vergeleken met andere ontwikkelde economieën is de inflatie in Japan nog altijd laag. Ondanks tekorten op de arbeidsmarkt, stagneren de salarissen. 

 In het Japanse bedrijfsleven is het de afgelopen decennia zelfs gebruikelijk dat wanneer bij bedrijven de andere kosten stijgen, de salarissen onder druk komen. Alleen is het dit keer anders. De zwakke yen zorgt er namelijk voor dat producten van buiten Japan snel duurder worden en daarover beginnen Japanners te klagen. Geleidelijk gaat inflatie tussen de oren zitten van de Japanners. De jaarlijkse loononderhandeling door de vakbonden resulteerden begin dit jaar op een loonstijging van 2 procent. Voor volgend jaar zetten de Japanse vakbonden in op 5 procent.

Te veel inflatie kan Japan ook niet gebruiken. De hoge staatsschuld eist een relatief lage rente. Op dit moment is er sprake van yield curve control (YCC) wat betekent dat de Japanse centrale bank zich heeft vastgelegd op de prijs (rente) en niet op de hoeveelheid. Doordat de tienjaarrente op 0,25 procent moet blijven , betekent dit dat de Bank of Japan is veroordeeld tot een procyclisch beleid. Op het moment dat de rente op staatsobligaties zakt vanwege onrust in de wereld, moet de centrale bank monetair verkrappen en op het moment dat de rente sterk stijgt vanwege oplopende inflatie, gaat de centrale bank juist monetair verruimen. Vanwege de hoge staatsschuld moet Japan het huidige beleid geleidelijk ombuigen. De markt neemt al een voorschot en in de yieldcurve is het commitment van de BoJ om de tienjaarsrente op het huidige niveau te houden steeds meer zichtbaar. Tegelijkertijd wordt de arbeidsmarkt steeds krapper. 

In april vertrekt Haruhiko Kuroda. Deze gouverneur van Japan werd tien jaar geleden aangesteld bij de start van Abenomics. Hij is de architect van het huidige onconventionele beleid, één van de drie pijlen van Abenomics. Volgens Kuroda is de inflatiedoelstelling van 2 procent nog niet bereikt omdat daarvoor de lonen structureel met meer dan 2 procent moeten stijgen. Toch spreekt ook Kuroda over en exitstrategie voor de Bank of Japan. Kuroda wil de beleidsrente voorlopig op -0,1 procent houden, maar in het YCC-beleid zit waarschijnlijk wel wat ruimte. Vanwege de zwakke yen zit er meer druk op de centrale bank om te acteren. Het is namelijk niet logisch om aan de ene kant vanwege de stijgende rente steeds meer obligaties op te kopen en daarmee de hoeveelheid yen te vergroten en aan de andere kant op de open markt diezelfde yen op te kopen om de munt te ondersteunen.

Waarschijnlijk zal de BoJ haar huidige plafond van 0,25 procent voor de tienjaarsrente aanpassen, al was het maar om daarmee de knik uit de yieldcurve te halen. Tegelijkertijd zal zo’n aanpassing betekenen dat vrijwel de gehele yieldcurve naar boven schuift. Nu bezit de BoJ ongeveer de helft van alle uitstaande Japanse staatsobligaties. Net als bij andere centrale banken zorgt dit dus ook hier voor stevige koersverliezen. Japanse institutionele beleggers bezitten een groot deel van de overige staatsobligaties. Als zij daarop verliezen lijden, dan zullen ze waarschijnlijk een deel van de buitenlandse posities in portefeuille met winst verkopen. Op dit moment hebben Japanse institutionele beleggers ongeveer 3 biljoen dollar uitstaan buiten Japan. Een deel van dat geld stroomt dan terug naar Japan en naast de hogere rente zal ook deze beweging de yen hoger zetten. De Japanse yen wordt vanwege de grote posities die Japanse institutionele beleggers en ook retailbeleggers aanhouden buiten Japan, gezien als een safe haven in tijden van crisis. Op het moment dat het onrustig is in de wereld verkopen Japannners een deel van hun buitenlandse posities en zetten die om in yen, waardoor de stijgende munt fungeert als veilige haven. Nu is het jaar 2022 geopolitiek bepaald onrustig. Toch steeg de yen niet. Dat komt vooral door het commitment van de BoJ om de rente laag te houden, terwijl stijgende inflatie in de hele wereld zorgt voor hogere rentes. Mevrouw Watanabe (in Japan gaan de vrouwen over de beleggingen) leent normaal in yen en zet dat uit in buitenlandse hoger renderende munten, iets wat juist dit jaar vanwege de zwakke yen zeer lucratief is geweest. Om diezelfde reden kan een aanpassing in het monetaire beleid zorgen voor een schok in de yen, die dan snel sterker kan worden.

Via: Auréus