Paniek bij centrale bankiers

Een centrale bankier die in een week tijd draait van het verkleinen van de balans naar het onbeperkt opkopen van staatsobligaties is in paniek.

Op het moment dat centrale bankiers in paniek raken, dan hoeft de markt dat niet meer te doen. Het betekent dat in snel tempo een draai in het monetaire beleid dichterbij komt. Nu is Groot-Britannië, want daarover gaat het, een eiland, maar de oorzaak van het tussentijds ingrijpen is universeel en heeft te maken met de krimpende liquiditeit. Op het moment dat de liquiditeit afneemt, neemt de kans op financiële ongelukken toe. We zitten nu in de gevarenzone. De piek in liquiditeit werd bereikt in maart vorig jaar en sindsdien dalen allerlei risicovolle activa in waarde. Dat zal pas stoppen als het monetaire beleid (lees de rente) draait. Daarvoor moet de inflatie duidelijk afnemen en/of er moet sprake zijn van een groot financieel ongeluk. Voor de Britten was de val het van Britse pond, de sterke stijging van de rente, maar vooral de problemen bij de Britse pensioenfondsen aanleiding voor de Bank of England om in te grijpen. LDI wordt nu al gezien als het nieuwe subprime en als deze risico’s overslaan naar het continent dan kunnen we onze borst wel natmaken. Toch zijn de problemen in Groot-Brittannië onvoldoende om de Fed op andere gedachten te brengen. De ECB staat feitelijk al op hetzelfde niveau als de BoE. Beide banken verhogen de rente en doen tegelijkertijd aan kwantitatieve verruiming. De BoE voor de pensioenfondsen en de ECB voor Italië, in beide gevallen omdat er overmatig gebruik werd gemaakt van leverage.

Ondertussen krijgt premier Truss de schuld, maar dat is niet terecht. Eigenlijk is het de hebzucht van de riskmanagers die handig gebruik maakten van de aversie voor carrièrerisico bij de bestuurders van de pensioenfondsen. Economie gaat over financiële prikkels en bij een riskmanager die tegelijkertijd een product verkoopt, ligt het er toch wel erg dik bovenop. Truss is even onconventioneel als Thatcher en net als bij Thatcher is de kans groot dat de focus op de aanbodkant niet zal leiden tot het gewenste effect op lange termijn. Op korte termijn zouden de maatregelen wel eens gunstig kunnen uitpakken voor Truss. Door het plafond in de energierekening zal er geen gezin meer zijn in het VK dat zich zorgen maakt over de energierekening. Dat is in continentaal Europa wel anders. De belastingen worden verlaagd, weliswaar voornamelijk voor de rijken, maar het doel is dat de uiteindelijke belastingopbrengst omhoog gaat. Dat is goed mogelijk als de lagere belastingen en de afschaffing van het bonusplafond bankiers er toe zet om weer terug te keren naar Londen (en daar belasting te betalen). Bovendien gaat Truss Keynesiaans investeren met geleend geld. Daar voelt de kiezer op dit moment alleen maar de voordelen van en veel minder de nadelen. Er is een kans dat volgend jaar het VK wordt gezien als het voorbeeld van het land dat de stagflatie wist te doorbreken. Op het Europese continent willen ze een extra belasting opleggen aan energiebedrijven, de manier om de prijs van energie verder omhoog te krijgen. Komende week praten ze over verdere maatregelen, maar het zal niet eenvoudig zijn om alle Europese landen om één lijn te krijgen en met halfzachte oplossingen winnen politici geen verkiezingen. Truss mogelijk wel als haar populariteit volgend jaar stijgt dankzij de recente maatregelen. Dan is de verleiding in andere landen groot om net als bij Thatcher het beleid van Truss te kopiëren en daarmee is de moderne monetaire theorie weer helemaal terug.

Oktober is de traditionele maand voor een crash op de aandelenmarkt, alleen volgt zo’n crash meestal op een daarvoor uitstekend beleggingsjaar. Dat is dit keer niet het geval. Voor veel beleggers is 2022 het slechtste beleggingsjaar ooit. Voor Europese beleggers die ook nog eens niet de dollar hebben afgedekt, valt het wel mee. Het komt vooral door de slachting op de obligatiemarkt. Een voordeel van de snelle rentestijging is wel dat er ook binnen obligaties steeds meer serieuze alternatieven voor aandelen zijn te vinden. Nu steeds duidelijker aan het worden is dat de inflatie in de Verenigde Staten heeft gepiekt en ook in Nederland een inflatiepercentage van 17,1 procent moeilijk lijkt te overtreffen, neemt de kans snel toe dat inflatie lager uitkomt dan de in de markt levende verwachtingen. Dat betekent niet dat inflatie de komende tien jaar niet structureel hoog zal blijven, maar er is tussentijds wel sprake van golfbewegingen, al was het alleen maar door de basiseffecten. Die basiseffecten verbeteren voor de wereld vanaf volgend jaar februari al aanzienlijk. Dat zal de stemming bij centrale bankiers duidelijk verbeteren. Nu de markten meer realistisch aankijken tegen de kans op een recessie (wordt waarschijnlijk in het geval van de VS nog overschat) en ook de vrees voor hardnekkige inflatie goed is aangekomen, is er daardoor minder risico. Het grootste risico nu is niet de verder stijgende rente, maar het effect van de inflatie en de afkoelende economie op de bedrijfsresultaten. De winstverwachtingen zijn al met zo’n 4 procent afgekomen en mogelijk dat de markt ook al rekent met verder een verdere daling van de winstverwachtingen, we kijken immers vooruit naar de meest voorspelde recessie ooit. Binnenkort is er weer een ijkmoment als de resultaten over het derde kwartaal worden gepubliceerd.

Via: Auréus