Politiek spel CO2-emissierechten

Op 3 oktober zal de milieucommissie van de EU stemmen over RePowerEU. Daarmee probeert Europa zich minder afhankelijk te maken van Rusland. Onderdeel van dat programma is dat het inkomsten voor de EU wil genereren door meer CO2-emissierechten te verkopen.

In augustus bereikte de prijs voor CO2-emissierechten nog een record door de perfecte storm in de energiemarkten. Door de hoge gasprijzen en de Russische boycot moeten we voorlopig langer stoken op steenkool. Voor de productie van elektriciteit via steenkool zijn meer CO2-rechten vereist dan voor de productie van dezelfde hoeveelheid elektriciteit via aardgas. Overigens is het nog maar de vraag of aardgas in de nieuwe opzet minder CO2 uitstoot dan kolen. Om aardgas liquide te maken is er ook veel aardgas vereist voor het afkoelingsproces. Daarna moet het nog worden vervoerd en weer opgewarmd. Bij de productie van aardgas komt ook veel aardgas in de atmosfeer en één van de bestanddelen is methaan, een nog veel sterker broeikasgas dan kooldioxide (CO2). Verder is er regelmatig onderhoud aan gasinstallaties waardoor deze met enige regelmaat worden ‘gelucht’. Ook is de infrastructuur voor LNG erg duur, met terugverdientijden van vele jaren. We zitten dus nog decennia aan de keuze voor LNG vast. Dat terwijl veel kolencentrales over enkele jaren eenvoudig zijn stil te leggen. Beter nog drie jaar volop doorstoken met steenkool dan dertig jaar stoken met aardgas, maar dit terzijde.

Inmiddels is de prijs van 99 euro per ton gedaald tot 65,77 euro afgelopen vrijdag. Eén van de oorzaken is politiek gekrakeel over de emissierechten. Volgens Polen, waar energie vooral opgewekt wordt met steenkool, is het beter om het Europese systeem van CO2-rechten tijdelijk te schorsen. Daardoor zou de elektriciteitsprijs dalen, daarbij aan toevoegende dat we daarmee aan Poetin laten zien dat Europa snel kan reageren. Een andere optie is volgens Polen om de prijs van de CO2-rechten fors te verlagen. Brussel wil juist een forse heffing op de winsten van elektriciteitsproducenten die daarna worden teruggeleid naar kwetsbare huishoudens. Daarmee krijgt Brussel een grotere fiscale rol, iets waar Polen tegen wil waarschuwen. Nu worden dit soort uitlatingen wel vaker gedaan in de Europese politiek, vooral door een land om er zelf beter van te worden. Toch is er sinds de Russische inval wel wat veranderd. De energietransitie heeft in snel tempo plaats gemaakt voor de energievoorziening. Klimaatchef Timmermans was er begin dit jaar als de kippen bij om zowel aardgas en kernenergie duurzaam te verklaren, daaraan toevoegende dat steenkool ook nog wel moest kunnen.

Fundamenteel blijft de Europese markt voor emissierechten erg krap. Er wordt meer CO2 uitgestoten dan in vorige jaren en er zijn niet meer CO2-certificaten bijgekomen. Sommige industriële processen liggen stil door de hoge elektriciteitsprijzen, maar die ruimte wordt opgesoupeerd door de hogere vraag vanuit de elektriciteitsproductie. In de komende maanden is er veel nieuws vanuit de Europese commissie en het Europese parlement. Zo is er het Fit for 55 hervormingsprogramma dat ziet op een snellere afbouw van het aantal emissierechten en ook op een verbreding van de bedrijven die onder het programma vallen. Dan is er ook het RePowerEU programma dat op dit moment wordt besproken in het Europese parlement. Dat pakket probeert Europa minder afhankelijk te maken van Rusland. Onderdeel van dat programma is dat het inkomsten voor de EU wil genereren door meer CO2-emissierechten te verkopen. Binnenkort start ook de boycot van Russische olie.

Komende week zal de Europese milieucommissie bijeenkomen, maar op de agenda staan  geen zaken die gerelateerd zijn de CO2-rechten. Op 28 september wordt wel een schrijven van de Europese commissie verwacht met voorstellen om de Europese energiemarkt te hervormen. De eerdere schoten voor de boeg van Polen moeten eerder worden gezien als onderhandelingstechniek dan als serieus voorstel. Op 30 september komen de energieministers bijeen en besluiten ze over het hervormingsprogramma voor de Europese energiemarkt. Het is mogelijk dat energieprijzen daarna dalen, waardoor ook de liquiditeit in de markt gaat verbeteren en de vraag naar CO2-emissierechten stijgt. Nu zijn veel partijen juist terughoudend geworden met het naar de toekomst toe afdekken met CO2-emissierechten, mede door de politieke onzekerheid. Op 3 oktober zal de milieucommissie van de EU stemmen over RePowerEU. De dag daarna wordt het behandeld in de Europese commissie. Tenslotte zijn er diverse bijeenkomsten op 10 oktober waarna de contouren van het toekomstige beleid zichtbaar zullen worden. De kans bestaat dat de EU de prijs van  CO2-emissierechten op korte termijn zal drukken door er meer uit te geven. Op lange termijn moet het aantal rechten juist sterk omlaag om de klimaatdoelen te bereiken. Mogelijk dus dat er een aantrekkelijk instapmoment ontstaat om in CO2-rechten te investeren.

Via: Auréus