Voedselprijzen blijven hoog

Geen goede vooruitzichten..

De prijzen van agrarische grondstoffen dalen, maar omdat ook de productie daalt, dreigt honger een steeds groter probleem te worden. Zelfs voorafgaand aan de overeenkomst tussen de Oekraïne en Rusland over het vervoer van graan door de Zwarte Zee stonden de prijzen van agrarische grondstoffen onder druk, geholpen door de angst voor een recessie, een goede oogst in Rusland en de hoop op hervatting van de graanexport uit de Oekraïne. Toch zijn de onderliggende factoren die de prijzen hebben doen stijgen onveranderd. De oorlog in de Oekraïne is slechts één van de vele factoren die van invloed zijn op de voedselprijzen. Naast oorlog speelt ook klimaatverandering een steeds grotere rol.

Door de oorlog exporteerde Oekraïne in juni 40 procent minder graan dan in dezelfde maand van 2021. Op het moment dat de boeren hun graan niet kunnen verkopen, dan hebben ze de middelen niet om nieuw zaaigoed te kopen en het land te bemesten. Wel zorgen de hoge graanprijzen voor meer productie buiten de Oekraïne, al zijn er ook boeren die in verband met de hoge energie- en kunstmestprijzen maar even een jaartje overslaan.

Nadat eerder de prijzen voor graan sterk waren gestegen, stijgen nu ook de prijzen voor rijst. Er zijn nog wel voldoende voorraden rijst in landen als India, Thailand en Vietnam, maar er wordt gevreesd voor nieuwe exportrestricties voor graan, waardoor meer mensen kiezen voor rijst als alternatief. In 2007 en 2008 zorgde een exportverbod op rijst door India en Vietnam voor een verdubbeling van de prijs.

Door de pandemie, de droogtes als gevolg van het La Nina effect en regionale conflicten steeg het aantal mensen met honger in 2021 tot 770 miljoen, het hoogste aantal sinds 2006. Daar komen er dit jaar 13 miljoen bij en volgend jaar 17 miljoen. Voor elke procent stijging van de voedselprijzen komen er 10 miljoen in extreme armoe (en daarmee de kans op honger) bij. Nu zien sommige overheden en ook supranationale organisatie dit als een argument om ervoor te zorgen dat prijzen laag moeten blijven. Ze vergeten dat prijzen het enige signaal zijn om ervoor te zorgen dat het in de toekomst beter gaat. Wie prijzen bewust laag wil houden, zorgt ervoor dat er minder (en niet meer) wordt geproduceerd. De kans op honger in de wereld neemt toe door in te grijpen in de markt.  

Nu spenderen vooral mensen in Afrika en het Midden-Oosten een groot deel van hun inkomen aan ruwe agrarische grondstoffen. Daarmee zijn ze veel gevoeliger voor stijgende grondstofprijzen, ook om dat in de Westerse wereld de daadwerkelijke grondstofkosten van voedsel slechts een bescheiden percentage is van de totale prijs. De gevolgen hebben we gezien in onder andere Sri Lanka. In Turkije is de inflatie 80 procent. Egypte wil steun van het IMF en de situatie in Libanon is extreem slecht. Maar ook in landen als Bulgarije en Hongarije beginnen voedselprijzen sterk te stijgen, zelfs sterker dan de gemiddelde inflatie.

Waarschijnlijk blijven voedselprijzen langere tijd hoog. Dat komt deels door de hogere inputprijzen, maar ook hier simpelweg door vraag en aanbod. Door de oorlog in Oekraïne zijn ook verschillende voedselketens verstoord. Verder is het ongekend droog in de Hoorn van Afrika, terwijl er in Las Vegas en Yellowstone sprake is van overstromingen. Hittegolven in Zuid-Europa, India en Pakistan, een temperatuur van 40 graden Celsius in Londen, een extreem orkaanseizoen in de Verenigde Staten, overvloedige regenval in Australië. De Po-vlakte, waar 50 procent van de Risottorijst wordt verbouwd, is extreem droog. Het lijkt erop dat 2022 weer net zo extreem jaar wordt als 2021, met alle gevolgen voor de voedselproductie van dien. Het risico zit vooral in de reeks van jaren, meerdere droogtes achter elkaar hebben we de laatste vijftig jaar niet meer gezien. Daarvoor moeten we terug naar de Dust Bowl van de jaren dertig, geen aanlokkelijk vooruitzicht.

Via: Auréus