Tweede eurocrisis op komst?

Weinig Europese gezindheid en politieke onrust, geen goed uitgangspunt.

Spaarders en pensioenfondsen hebben een groot deel van de lasten van de eerste eurocrisis gedragen. De Zuid-Europese schulden werden gesubsidieerd doordat de ECB de rente laag hield en spaargeld werd daardoor afgestraft. Dit systeem van financiële repressie heeft er de afgelopen tien jaar voor gezorgd dat de gemiddelde spaarder er 20 procent in koopkracht op achteruit is gegaan. Daarvoor hebben ze niets teruggekregen en de situatie rondom de probleemlanden in Europa is verder verslechterd door de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne. Na de rente die jarenlang te laag was, is er nu inflatie van boven de 8 procent die er nogal fors inhakt bij de spaarder die nog altijd wordt geconfronteerd met negatieve rentes. In reële termen gaat het daardoor harder dan ooit.

Nu mag Lagarde de rente verhogen om de inflatie te bestrijden. De ECB gaat dat doen (0,25 procent in juli en waarschijnlijk 0,5 procent in september), maar naar het lijkt met grote tegenzin. Probleem is dat de zuidelijke lidstaten gewend zijn geraakt aan de lage rente en eigenlijk niet meer zonder kunnen. Het schuldenpercentage van het BBP is de afgelopen jaren verder opgelopen terwijl de rentelasten voortdurend zijn gedaald. De Italiaanse rente staat nu op 3,58 procent en als de hele Italiaanse schuld hierop gefinancierd zou zijn, dan moet de Italiaanse economie met 5,4 procent groeien om alleen de rente te betalen. Pas bij een groei hoger dan 5,4 procent kan er worden afgelost of kan de schuld dalen als percentage van het BBP. Gelukkig zijn de gemiddelde rentelasten voor Italië veel lager, maar het mag duidelijk zijn dat de huidige rentes het land uiteindelijk in de problemen zullen brengen. De rente op de schulden zorgen er ook voor dat Italië weinig begrotingsruimte heeft. Dat terwijl ook de Italiaanse burger wordt geconfronteerd met hogere energieprijzen, hogere voedselprijzen, hogere rentelasten etc. Allemaal lasten waar het voor de gemiddelde burger niet eenvoudig is om op te bezuinigen, maar die wel hard (veel harder dan de inflatie) stijgen. De ‘Verelendung’ neemt toe. 

De ECB ziet het probleem aankomen en kwam vorige week met het plan van een anti-fragmentatie-instrument, wat een ander woord is voor het subsidiëren (monetair financieren) van onder andere Italië. Dit kan niet anders dan ten koste gaan van de Noord-Europese spaarders, in de vorm van een lagere spaarrente of in de vorm van een langer hoog blijvende inflatie. Nu is de groen-rode Duitse coalitie veel meer Europees dan Duitse regeringen in het verleden en ook de Bundesbank heeft tegenwoordig liever dat havik Knot het woord voert, maar de negatieve ervaringen met inflatie in Duitsland waren zo groot dat de Duitsers één en ander hebben vastgelegd in de Duitse grondwet. Het komt er op neer dat monetair financieren niet is toegestaan. Al enkele keren zijn er zaken geweest voor het Duitse hooggerechtshof in Karlsruhe over de grondwettigheid van de maatregelen van de ECB en telkens was dat met wat politieke massage op het randje. Een anti-fragmentatie-instrument gaat waarschijnlijk over die grens. Zonder de inhoud te kennen reageerde de markt positief op de komst van zo’n anti-fragmentatie-instrument.

In de Italiaanse politiek gaat de rechtse Fratelli d’Italia aan de leiding. In de laatste opiniepeilingen kreeg het 22,2 procent van de stemmen. In 2018 had deze partij nog slechts 4,3 procent van de stemmen. Samen met Lega Nord (15,9 procent van de stemmen) is er een groot rechts en in principe anti-Europees blok. De kans dat de winsten van rechts verder oplopen op het moment dat er sprake is van een recessie, de inflatie oploopt en Italië wordt geconfronteerd met een nieuw vluchtelingenprobleem uit Afrika als gevolg van de voedseltekorten daar. Ondertussen is de vijfsterrenbeweging gekrompen van 32,7 procent on 2018 naar 13,3 procent nu. Rechts Italiaanse leiders flirten openlijk met Victor Orban. Ze accepteren Europa zolang ze er beter van worden, maar hervormingen lijken verder weg dan ooit.

Via: Auréus