Misvattingen in de markt

Heeft de markt het mis?

Financiële markten zijn uitermate goed in het voorspellen van de toekomst. De collectieve wijsheid van alle participanten komt immers tot uitdrukking in de prijs. Toch kan het voorkomen dat markten zelfs tot in het extreme doorslaan in het irrationele. Dat komt onder andere omdat ook beleggers in een complexe wereld vuistregels hanteren om zaken te verklaren. En als die regels de afgelopen veertig jaar hebben gewerkt, is het moeilijk om mensen er nu van te overtuigen dat het dit keer anders is. Alleen is het dit keer niet anders, maar juist vrijwel hetzelfde als in een wat verder verleden, met vergelijkbare uitdagingen op het gebied van inflatie. De overeenkomst met de jaren zeventig wordt steeds sterker en het lijkt er steeds meer op dat we ook naar een vergelijkbaar stagflatieregime gaan als in de jaren zeventig. Alleen hebben maar weinig marktparticipanten van de huidige generatie in de financiële wereld deze periode actief meegemaakt. Eén overeenkomst is dat centrale bankiers in de jaren zeventig fouten hebben gemaakt en ook nu weer problemen hebben om na de monetaire gekte van de afgelopen jaren de boel weer op de rails te krijgen. Toch lijkt de markt onvoorwaardelijk te geloven in de maakbaarheid door centrale bankiers.

De start van de bear-market – een daling van 20 procent of meer – is vrijwel direct gevolg door een herstel van 13 procent voor de S&P 500. Op het moment dat de angst voor inflatie werd ingeruild voor de angst voor een recessie herstelden de koersen, vooral omdat ook de rente daalde. Gelet op de waardering van de aandelenmarkt moet een bescheiden recessie worden, want een diepe winstrecessie is niet verdisconteerd. Tegelijkertijd moet die bescheiden recessie wel voldoende zijn om inflatie onder controle te krijgen. Dat terwijl er altijd nog sprake is van een extreem negatieve reële rente. Dat is een onmogelijke opgave, maar omdat alle signalen (afzwakkende economie gecombineerd met een piek in inflatie) de juiste richting op gaan, is het niet moeilijk om op te spoor te blijven zitten. Het grote risico is echter dat de inflatie hoger blijft dan de doelstelling, terwijl daarvoor een diepere recessie is vereist en die moet worden veroorzaakt door harder ingrijpen van centrale bankiers. De rente moet verder omhoog en dat rijmt niet met de huidige waardering van met name de Amerikaanse aandelenmarkt, maar dat is dan ook bijna twee derde van de wereldwijde aandelenmarkt.

Het bijzondere is dat het sentiment door die aanvankelijke daling van meer dan 20 procent volgens sommige indicatoren extreem negatief is en blijft. Dat is niet eerder voorgekomen. Sentiment heeft te maken met emotie en het kenmerk van extreme angst op financiële markten is dat dit zeer besmettelijk is en daardoor piekt in een relatief korte periode. Het tegenovergestelde, euforie, is veel minder besmettelijk en daardoor is op basis van een te positief sentiment ook lastig om een top te voorspellen. Extreem negatief sentiment voorspelt echter wel een bodem, maar het bijzondere is dat het sentiment nu al weken extreem negatief is. En ook dit keer was dit een goede voorspeller van hogere koersen.

Het banenrapport van vorige week zal de Federal Reserve niet veel comfort geven. In plaats van de verwachte daling, steeg het aantal banen en daalde de werkloosheid tot 3,5 procent. De banengroei versnelde tot 528.000 banen (verwacht 300.000) en een stijging van de 398.000 in juni. Mei werd naar boven herzien tot 386.000. De werkloosheid lag al vier maanden stabiel op 3,6 procent, maar daalde nu naar 3,5 procent, gelijk aan het dieptepunt in de werkloosheid pre-corona (februari 2020). Om de inflatie omlaag te krijgen, moet het aantal werklozen omhoog. Dit banenrapport maakt het voor de Fed lastiger om de inflatie omlaag te krijgen. De arbeidsmarkt lijkt nog geen last te hebben van hogere rentes. Door dit rapport stijgt de kans op een renteverhoging van drie kwartjes als het FOMC september bijeenkomt. Dit is niet het banenrapport dat hoort bij een recessie.

Woensdag 10 augustus komen in de Verenigde Staten de inflatiecijfers en donderdag volgen de producentenprijzen. De kerninflatie zal waarschijnlijk boven de 6 procent uitkomen. Dit komt doordat de inflatie relatief laag was in de zomermaanden vorig jaar. Maand-op-maand neemt de inflatie af (van 0,71 procent naar een prognose van 0,46 procent), maar omdat het inflatiemaandcijfer een jaar geleden lager was (0,31 procent) stijgt het jaarcijfer. Datzelfde geldt ook voor de maandcijfers over augustus en september. Dat betekent dat we tot het inflatierapport in oktober waarschijnlijk jaar-op-jaar inflatiecijfers zullen zien die stijgen en dat is nog afgezien van mogelijke tegenvallers want de inflatie is voor veel analisten al meer dan een jaar elke maand hoger dan verwacht. Een dag later volgende producentenprijzen. Daar daalt het jaar-op-jaar cijfer waarschijnlijk van 11,3 procent naar 10,6 procent. Dat is mooi voor de richting, maar het absolute niveau is natuurlijk extreem.

In de Verenigde Staten is het Build Back Better- plan inmiddels omgedoopt tot de Inflation Reduction Act. Bij de naamgeving heeft enig opportunisme in het kader van de mid-term elections waarschijnlijk de doorslag gegeven. Afgelopen zaterdag stemde de Senaat met 51 tegen 50 stemmen om dit door de Senaat te krijgen. Aanstaande vrijdag gaat de wet naar het Huis van Afgevaardigden. Deze wet zorgt er voor dat de Amerikaanse overheid de beschikking krijgt over 700 miljard dollar in tien jaar tijd, voornamelijk via de 15 procent minimum belasting voor bedrijven. Nieuw is dat er een belasting van 1 procent komt op de inkoop van eigen aandelen. Dat raakt direct de aandeelhouder, omdat de inkoop van eigen aandelen vaak wordt gebruikt om cash terug te geven aan de aandeelhouders. Nu al is de inkoop van aandelen niet onbelast, omdat verkopende aandeelhouders dan moeten afrekenen bij de fiscus. Dit is niets meer dan een extra belasting op kapitaal. Wellicht goed voor het rechtvaardigheidsgevoel, maar per saldo slecht voor de economie en daardoor slecht voor iedereen. Meer dan de helft van die 700 miljard gaat op aan de beperking van CO2-uitstoot en aan subsidies voor de zorg. De weet doet alleen weinig om de inflatie terug te dringen.

Er is veel aandacht voor de volgende renteverhoging door de Federal Reserve, maar relatief weinig aandacht voor de kwantitieve verkrapping. Bij de start hiervan in juni ging het om 30 miljard aan treasuries en 17,5 miljard aan hypotheekobligaties. Volgende maand is dat 60 miljard treasuries en 35 miljard hypotheekobligaties. Daarmee hoopt de Fed de balans (omvang nu 9 biljoen) met 2,5 biljoen te verkleinen. Tot op heden leek het of de Fed niet zoveel deed, maar dat had een meer boekhoudkundige oorzaak. De Fed is pas in maart gestopt met het opkoopbeleid en in juni gestopt met het herbeleggen van vrijvallende leningen. Doordat het even duurt voordat die allemaal zijn verwerkt, lijkt het of het allemaal wel meevalt met de kwantitatieve verkrapping. In de komende maanden zal het duidelijk zichtbaar worden.

In deze nieuwsbrief verder aandacht voor het effect van inflatie op de bedrijfswinsten, één van de verklaringen waarom de recente bedrijfsresultaten beter waren dan verwacht. In de bijdrage van de terugkeer naar het Rijk van het Midden meer over het bezoek van Nancy Pelosi aan Taiwan en de Chinese reactie daarop. De kans op een echte oorlog met Taiwan is klein, maar de spanningen lopen wel op. Verder een bijdrage over de relatieve performance verschillen tussen groei en value in combinatie met de rente. Tot slot een bijdrage over de effecten van de droogte op economie en financiële markten, met name in Europa wordt ons wat dat betreft weinig bespaard.

Via: Auréus