De disruptie van Big Tech

Voor de Big Tech bedrijven lijkt een nieuwe tijd te zijn aangebroken.

Het begon allemaal met de overname van Twitter door Elon Musk, direct gevolgd door de implosie van de cryptobeurs FTX. Nu ontslaat Facebook 11.000 mensen (13 procent van het totaal) en ook bij Amazon verdwijnen 10.000 banen. Ook de CEO van Google kwam met een aankondiging van een massaontslag, zonder getallen te noemen. Verder verdwijnen er banen bij Lyft, Stripe, Coinbase, Shopify, Netflix, Microsoft, Snap, Robinhood en Chime. Alleen Tesla pakt het anders aan, daar krijgt iedereen 10 procent minder salaris.

Big Tech-bedrijven hebben optimaal geprofiteerd van de coronapandemie toen iedereen plotsklaps online moest werken, online boodschappen ging doen of online ging studeren. In dezelfde periode stegen de winstmarges bij veel tech-bedrijven sterk en die winstmarges zijn nog altijd hoog, op ruwweg het dubbele van de rest van de markt. Het kenmerk van deze disruptieve bedrijven is dat ze niet alleen de concurrentie uitschakelen, maar dat er ook een nieuwe feitelijke monopolist overblijft. Die monopolist is de nieuwe tussenpersoon met veel pricing power. In een bijdrage van de nieuwsbrief van vorige week stond al dat Web 3.0 een bedreiging kan zijn voor veel van deze ‘tussenpersonen’ en dat de hoge marges alleen maar zo’n nieuwe disruptie zal versnellen. Door de hoge marges zijn veel tech-bedrijven ook wel een beetje lui geworden. Ze konden eenvoudig meer risico’s nemen en personeel overbetalen, geholpen door een lage rente en soepel lopende toeleveringsketens. Maar ook die tijd is voorbij.

Nu de Big Tech-bedrijven minder sterk staan, krijgen ze ook meer aandacht van toezichthouders. Microsoft heeft de nodige moeite Activision over te nemen en de consensus onder toezichthouders lijkt nu dat Big Tech niet meer mag groeien door acquisities. Nu was die groei door acquisities in het verleden de manier om de concurrentie buiten de deur te houden. Toezichthouders vinden verder dat er een te grote focus op snel veel geld verdienen, zonder zich voldoende te bekommeren om de consument. Veel producten zoals zelfrijdende auto’s, kunstmatige intelligentie, slimme apparaten, crypto, deep fakes en gezichtsherkenning zijn gewoon niet veilig. Er zijn onvoldoende regels voor tech-bedrijven om veiligheid voorop te zetten. Sterker nog; de economische prikkels zijn er juist om een (ondeugdelijk) product zo snel mogelijk naar de markt te brengen en achteraf pas te bekijken of het product geschikt is en geen fouten bevat.

Verder is het feit dat wanneer iets gratis is en de (data van de) klant zelf het product is, de toezichthouder een doorn in het oog. Die data wordt namelijk gebruikt om het gedrag van klanten in een later stadium te manipuleren. Het algoritme bij Netflix is er uitsluitend op gericht dat de klant zo lang mogelijk abonnee blijft. De autonomie van de klant als persoon wordt hierdoor ondergraven. Er wordt zelfs een vergelijking met kinderarbeid gemaakt. Overigens is dit probleem niet beperkt tot de techbedrijven. Ook in de gezondheidszorg, transport en financiële dienstverlening worden klanten volop gemanipuleerd, bijvoorbeeld door te nudgen. Dit onderdeel krijgt ook steeds meer aandacht van duurzame beleggers. Nu zijn veel  Big Tech bedrijven nog gekwalificeerd als duurzaam, maar dat kan dus veranderen.

Waar toezichthouders echt problemen mee hebben is de concentratie van economische macht bij één partij. Dit zorgt er voor dat er geen nieuwe ideeën ontstaan en dat de concurrentie niet aan de bak komt. Monopolies moeten daarom worden opgebroken en monopolistisch gedrag moet aan banden worden gelegd. Waar tot voor kort dit een onwaarschijnlijk grote stap leek, is dit nu opeens een reële mogelijkheid. Het probleem is dat grote techbedrijven zwaar wegen in de aandelenindex en dat ze ook nog eens ‘over-owned’ zijn door de ontwikkelingen in de afgelopen jaren. Optisch lijkt de waardering niet eens zo hoog, maar met genormaliseerde marges zijn deze bedrijven opeens een stuk duurder. Er zijn overigens voldoende wel aantrekkelijk gewaardeerde tech-bedrijven buiten het Big Tech-segment, voor een deel ook buiten de Verenigde Staten.

Via: Auréus