Innovatie en de Valley

Wat is zo’n ‘valley’ eigenlijk? En kennen we dat hier ook?

Silicon Valley is een gebied ten zuiden van San Francisco dat deze naam kreeg in 1971. Het gebied is niet exact gedefinieerd, maar Santa Clara, San Mateo, het westelijke gedeelte van Alameda en Scotts Valley zijn onderdeel van Silicon Valley. Silicon (Silicium) is het hoofdbestanddeel van microprocessoren en die werden toen nog gebakken in dit gebied. Bij hardware hoort software en al snel was er een omgeving met de nodige kruisbestuiving. Silicon Valley heeft de beschikking over veel getalenteerde mensen, gemakkelijk toegang tot venture capital, top-universiteiten en ook nog eens het zonnige weer van California. Het succes van Silicon Valley dreigt nu ook de ondergang te worden. Het is erg duur om er te wonen, er is een gebrek aan huizen, het verkeer is hopeloos onder andere door het ontbreken van een goede infrastructuur op het gebied van openbaar vervoer. Bovendien ligt Silicon Valley in een aardbevingsgebied, al zijn het de laatste tijd vooral de grote natuurbranden die aandacht vragen. Verder wordt zo’n beetje heel Californië geconfronteerde met extreme droogte en is Californië een progressieve staat met wetgeving die er op gericht is om de tech-sector strict te reguleren.

Enkele jaren terug begonnen de eerste bedrijven te vertrekken. Palo Alto vertrok naar Denver en Oracle, HP en ook Tesla vertrokken naar Texas. Bovendien zorgde de pandemie er voor dat veel mensen thuis gingen werken. Dat kan in Californië, maar natuurlijk ook ergens anders. Er gaat ook steeds meer kapitaal van venture capital fondsen naar bedrijven buiten Silicon Valley. Toch vertrekken tech-bedrijven niet massaal en er is altijd wel plek voor nog een start-up. Er zijn op dit moment 1191 unicorns (bedrijven zonder beursnotering met een waarde van meer dan 1 miljard dollar) in de wereld en 171 daarvan hebben San Francisco als thuisbasis. Er is geen stad met meer unicorns. Van de 55 decacorns (bedrijven met een waarde van meer dan 10 miljard dollar) wereldwijd zijn er zelfs 25 gevestigd in Californië, vrijwel allemaal in of in de buurt van Silicon Valley.

Het concept van een valley (of een campus of een park) om innovatie en bedrijvigheid te versnellen is wereldwijd omarmd. In Nederland hebben we uiteraard de Cheese Valley, maar op het gebied van voedsel uiteraard ook de Food Valley en de Seed Valley. In het noorden hebben we tegenwoordig de Hydrogen Valley, in het Oosten de CleanTech Vally en in het Westen de Robo Valley. Eindhoven is tegenwoordig de Photonics Valley en alleen in Limburg – geografisch het enige gebied in Nederland waar echt gesproken kan worden van een vallei – is er geen valley, maar een Kennis-as. Verder lijkt het wel of elke gemeente niet minimaal één campus of een (kennis)park heeft. Beter een campus dan een zielloos bedrijventerrein langs de snelweg. Waar de campus vroeger het terrein was voor studie, voor reflectie en zelfs verstilling, gaat om nu om actie met start-ups en spin-offs. Uit onderzoek blijkt dat de werkgelegenheid bij bedrijven op zo’n campus sterker groeit dan daarbuiten. Dat komt ook omdat universiteiten meer ondernemender zijn geworden. Er wordt gekeken naar patenten, hoeveel geld er wordt binnengehaald en of er wordt geparticipeerd in de bedrijven die studenten starten. Dat gaat wel ten koste van het opleiden van leraren, een minder populair beroep op de campus. Vanwege de innovatie en de werkgelegenheid gaat ook het ministerie van economische zaken zich er mee bemoeien met het topsectorenbeleid, een beleid dat zich overigens nauwelijks richt op buitenlandse investeerders. Internationale bedrijven die op zoek zijn naar hotspots van kennis, onderzoek, goed opgeleide mensen en een innovatief ondernemersklimaat.

Overigens is het de innovatie zelf die leidt tot clusters. Overheden die denken dat 100 bedrijven bij elkaar zetten leidt tot innovatie kunnen zich het subsidiegeld besparen. Een innovatief bedrijf vraagt veel van haar omgeving. Het is zeer de vraag of ASML zo groot had kunnen zonder de hoogwaardige lokale technologie die wordt geleverd door veel Brabantse bedrijven. Belangrijk voor het succes van een valley is dat er ook wel de nodige synergie is met de universiteit. De activiteiten moeten wel in het verlengde liggen van de specialisaties van de universiteit. Tot slot is innovatie zelf niet het gevolg van een zak met geld. Innovatie kan een kwestie zijn van noodzaak, zo leiden oorlogen vaak tot een golf van innovaties. Soms is innovatie een kwestie van toeval. Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek is niet bepaald op zoek naar innovaties, maar veel innovaties zijn mogelijk dankzij fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Tot slot zijn innovaties meestal het gevolg van een technologische doorbraak. Zonder de komst van de eerste iPhone 15 jaar geleden, was het Silicon Valley en daarmee de Verenigde Staten nooit gelukt om zo dominant te zijn op het gebied van bijvoorbeeld sociale media en clouddiensten. In Europa is er nu de noodzaak om efficiënter om te gaan met energie en alternatieven voor het gebruik van aardgas. Die noodzaak kan betekenen dat Europa leidend kan zijn in technische oplossingen voor de energietransitie. Waar de innovatie van de iPhone de afgelopen vijftien jaar heeft gezorgd voor de outperformance van Amerikaanse aandelen, kan Europese innovatie op het gebied van alternatieve energie er voor zorgen dat – laag gewaardeerde – Europese aandelen de komende vijftien jaar beter presteren.

Via: Auréus