Vrede in het Midden-Oosten

Kent u het verhaal van de schorpioen die het Suezkanaal wilde oversteken.

‘Kent u het verhaal van de schorpioen die het Suezkanaal wilde oversteken. Hij vroeg een kameel of hij op zijn rug mocht rijden. De kameel zei: ‘Als ik dat doe en jij steekt me, dan ben ik dood.’ De schorpioen zei: ‘Ik zal ook verdrinken, dus je hebt alle garantie.’ Dus nam de kameel de schorpioen op zijn rug en ze staken over. Midden op het kanaal stak de schorpioen de kameel en toen ze verdronken vroeg de kameel: ‘Waarom heb je dit gedaan?’ De schorpioen zei: ‘Je bent vergeten dat dit het Midden-Oosten is.’

Dit is het verhaal dat Henry Kissinger op 7 mei 1973 vertelde aan Russische diplomaten. Enkele maanden later begon de Jom Kipoer-oorlog. Op Jom Kipoer vielen Egypte en Syrië Israël aan, gesteund door Marokko, Irak, Algerije, Koeweit en Saoedi-Arabië. Vrede was verder weg dan ooit, met Rusland en de Verenigde Staten op de achtergrond. Toch lukt het Kissinger om op Camp David de vrede tussen Egypte en Israël te onderhandelen. Een van de daar ondertekende documenten had de titel ‘A Framework for Peace in the Middle East’. Gevolg was echter wel dat Egypte uit de Arabische Liga werd gezet van 1979 tot 1989.

Sinds die tijd is het niet meer rustig in het Midden-Oosten. De Iraanse revolutie, de daaropvolgende oorlog tussen Irak en Iran, de eerste Golfoorlog, de tweede Golfoorlog, de Arabische lente uitmondend in de Syrische burgeroorlog, de opkomst van Islamitische Staat en al die jaren was er een burgeroorlog in Jemen.

Op dit moment veranderen de verhoudingen in het Midden-Oosten snel. Dat zat er al enige tijd aan te komen, omdat de Amerikanen tegenwoordig zelfvoorzienend zijn op het gebied van olie. Daarmee neemt het (financieel) belang van het Midden-Oosten af. Voor olie hoeft ook Rusland het niet te doen, maar China wel. Dus regelde China een vrede tussen Iran en Saoedi-Arabië, tussen soennieten en sjiieten. En omdat die vrede consequenties heeft voor de partners van deze twee landen, is er nu ook toenadering tussen Syrië en de Qatari.

Qatar is nota bene het land dat gedurende de burgeroorlog in Syrië de rebellen tegen Assad steunde met vele miljarden. Nu wordt Assad vriendelijk ontvangen in Qatar en de Emiraten. Dat is hetzelfde Qatar dat met Duitsland recentelijk een gas-deal sloot. Duitsland dat af wil van het Russische gasleveranties, terwijl Qatar nu ook opschuift naar het Chinees-Russische kamp. Nog even en Duitsland krijgt Russisch gas geleverd via Qatar, maar wel tegen een hogere prijs.

Het betekent ook dat China hierdoor de oliestromen vanuit Iran en Saoedi-Arabië voortaan voor een deel haar kant op zal zien gaan. Het resultaat is wel dat dit de olieprijs drukt. In olie zit altijd een geopolitieke opslag, vanwege de vele risico’s in het Midden-Oosten, maar met de recentelijke daling lijkt hier het vredesdividend snel geïncasseerd. Verder blijven veel Arabische landen opportunistisch, ze werken graag samen met de Chinezen en de Russen, maar blijven ook zakendoen met de Amerikanen.

Inmiddels noteert de olieprijs (WTI) onder de 70 dollar per vat. Vorig jaar oktober gaf het Witte Huis aan dat de Verenigde Staten de Strategische petroleumreserve (SPR) weer wilden aanvullen zodra olie op of beneden de bandbreedte van 67 tot 72 dollar zou noteren. Op deze prijs zou dat elk moment kunnen beginnen en dat zorgt voor een soort vloer in de olieprijs. Als de olieprijs vanaf dit punt zou gaan herstellen, dan betekent dit dat de Amerikanen deze kans hebben gemist.

Tegelijkertijd stelt de Amerikaanse overheid wel dat het jaren zal duren voordat de SPR weer op peil is. Dat komt ook omdat daarvoor goedkeuring van het Congres is vereist en bovendien zijn er onderhoudswerkzaamheden bij twee van de vier opslagplaatsen. Daarmee is de vloer in de olieprijs dus ook weer niet zo hard. In de SPR zitten op dit moment 372 miljoen vaten olie, het laagste niveau sinds 1983 omdat er vorig jaar recordvolumes aan ruwe olie uit de SPR werden onttrokken. Waarschijnlijk komt de wereldoliemarkt in het tweede kwartaal meer in evenwicht, waarna er opnieuw tekorten ontstaan in de tweede jaarhelft.

Opvallend is het steeds grotere waarderingsverschil tussen Amerikaanse en Europese oliebedrijven. BP, Schell, Total, Repsol, Eni en Equinor noteren op 3,3 keer de kasstroom, de Amerikanen hebben een dubbel zo hoge waardering. Nu ligt over een breed front in de Verenigde Staten de waardering van aandelen hoger, maar er zijn nog betere verklaringen. Zo lopen de Amerikaanse bedrijven actief op het gebied van fracking minder risico dan de Europeanen die op andere onconventionele manieren meer olie proberen te winnen. De Amerikanen focussen vooral op de uitbreiding van de zeer winstgevende kernactiviteiten. Ook wordt in Europa de overwinst belast en in de VS niet.

De Europeanen gaan veel verder op het gebied van minder rendabele alternatieve energie. Daarmee loopt de belegger het risico dat ze de hogere kapitaalskosten van een oliemaatschappij moeten betalen, maar dat daartegenover de magere opbrengsten van een bedrijf op het gebied van alternatieve energie staan. Op lange termijn gaat dit wel veranderen. Naarmate duurzame energie een veel groter onderdeel wordt van de oliebedrijven, zal dat ook terug te zien zijn in een hogere waardering voor Europese oliebedrijven.

Via: Auréus