Waar komt de inflatie vandaan?

De Amerikaanse centrale bank vindt dat de prijzen in de dienstensector op dit moment te hard stijgen. Omdat diensten in vergelijking met producten arbeidsintensief zijn, ziet de Fed een duidelijke koppeling met de stijgende lonen.

Die stijgende lonen zorgen er voor dat de prijzen van diensten zullen blijven stijgen. De Fed ziet de oplossing in een afkoeling van de arbeidsmarkt, maar het is maar de vraag of hogere lonen de oorzaak zijn van de duurdere diensten. Op het eerste gezicht lijkt deze koppeling voor de hand te liggen. Veel diensten worden verricht voor en door mensen, maar veel diensten zijn ook relatief eenvoudig te automatiseren. Veel banen in de dienstensector zijn saai, repeterend en geestdodend, iets wat ook door een robot gedaan kan worden.

De dienstensector is ongekend hard geraakt door de coronapandemie. Veel fabrieken bleven door produceren, maar de dienstensector ging grotendeels op slot. Dat betekent dat er dus een lange periode nauwelijks diensten zijn verleend en dat er nu opeens veel inhaalvraag is. Daarmee heeft de diensteninflatie mogelijk net zo’n incidenteel karakter als de stijgende prijzen van producten. Inmiddels is de inflatie bij goederen alweer terug op 2 procent (van ver boven de 10 procent). Die scherpe daling wordt veroorzaakt door de verschuiven van goederen naar diensten in de economie na het opengaan post-corona. Het is dus een kwestie van tijd dat we aan de dienstenkant eenzelfde ontwikkeling zien.

Wel hebben veel bedrijven meer pricing power gekregen dit jaar. Arbeidsintensieve diensten zoals bijvoorbeeld kappers gebruiken dit moment (en het excuus van de coronacrisis) om prijzen te verhogen. Maar ook andere diensten, zoals bijvoorbeeld de aanbieders van mobiele telefoondiensten maken gebruik van het moment om de prijzen te verhogen, dat terwijl daar de hogere lonen nauwelijks invloed hebben op de kostprijs.  

Op een andere manier kunnen stijgende lonen wel zorgen voor meer inflatie en dat is wanneer er daardoor meer wordt geconsumeerd. Dat gevaar lijkt niet zo groot zo lang de inflatie hoger is dan de loonstijging, maar veel consumenten ervaren een veel lagere inflatie dan de daadwerkelijk gemeten inflatie. Zo is de owners equivalent rent een belangrijk onderdeel van de inflatie en is dat onderdeel afgelopen tijd ook sterk gestegen. In de praktijk zijn de kosten niet zo gestegen. Veel huiseigenaren in de VS hebben hun hypotheek beneden de 3 procent gefinancierd voor de komende 30 jaar. Dat de rente nu is verdubbeld komt wel terug in het algemene inflatiecijfer, maar daar heeft de gemiddelde Amerikaan geen last van.

De focus op de dienstensector door de Fed is waarschijnlijk onterecht. Veel partijen verhogen de prijzen, simpelweg omdat het kan. Als niemand de prijzen van een product verhoogd, dan valt een verhoging van bijvoorbeeld tien procent op. Als iedereen de prijzen met tien procent gaat verhogen dan valt juist het niet verhogen van de prijzen op. Inflatie is verder vooral een monetair (en tegenwoordig ook fiscaal) fenomeen. Op dit moment krimpt de geldhoeveelheid en met enige vertraging zullen we dat terugzien we dat terug in de inflatie. Zodra de geldgroei stabiliseert en er verstoringen blijven aan de aanbodzijde (deglobalisering, energietransitie, vergrijzing etc) zal de inflatie weer oplopen.

Via: Auréus