De koppeling tussen grondstoffen en inflatie

Er is wat vreemds aan de hand met grondstoffen.

Normaal gesproken ontwikkelen de prijzen van grondstoffen zich in tegengestelde richting aan de koers van de dollar. Omdat de dollar de reservevaluta is en grondstoffen in dollars worden verhandeld, is de waarde van de dollar van cruciaal belang bij het bepalen van de prijs van grondstoffen. Wanneer de dollar daalt, is er minder van een andere valuta nodig om dollars te kopen die nodig zijn om de grondstof te kopen, dus de vraag naar die grondstof zal toenemen. Het omgekeerde gebeurt wanneer de dollar sterker wordt. Op dit moment is de Amerikaanse dollar historisch duur. De  handelsgewogen dollar (DXY) staat net onder het hoogste punt van 26 september 2022, het hoogste niveau in 21 jaar. Dit is onder andere het gevolg van het monetaire beleid in de VS. Door de renteverhogingen stijgt de dollar en een sterke dollar helpt ook nog eens om de importinflatie laag te houden. Verder is er de dollar-smile. De dollar is sterk bij onrust in de wereld vanwege de vluchthavenfunctie, maar ook sterk als het goed gaat met de Amerikaanse economie. Alleen in de periode daartussen maken de overige fundamenten de dollar niet zo sterk. Afgezet in een grafiek wordt dan de ‘smile’ van de dollar zichtbaar.

Ondanks de relatief sterke dollar staan de prijzen van grondstoffen op het hoogste niveau sinds 2014. Net als de dollar niet meer op top, maar in plaats van een negatieve correlatie is die al enige tijd positief. Dat komt omdat de dollar natuurlijk niet de enige bepalende factor is voor de prijsontwikkeling van grondstoffen. Er is natuurlijk ook nog zoiets als vraag en aanbod, maar als dan de prijzen stijgen zou die hogere prijzen moeten leiden tot meer aanbod, maar het aanbod stijgt onvoldoende om de prijs omlaag te krijgen. Een combinatie van factoren ligt daaraan ten grondslag. Eerst zorgde de lage rente er voor dat er niet werd geïnvesteerd in meer productie, bedrijven kochten liever hun eigen aandelen in. Verder is het steeds lastiger (duurder) om grondstoffen te vinden en uit de grond te halen, ook omdat er steeds meer regelgeving is op het gebied van milieu. Vanuit duurzaamheidsoverwegingen wordt er minder geïnvesteerd. Banken willen grondstoffenbedrijven niet meer financieren en aandeelhouders eisen dividenden in plaats van investeringen vanwege de onzekere toekomst. Daarbovenop komen nog zaken als de oorlog in Oekraïne, de impact van de klimaatcrisis op het dagelijkse weer waardoor oogsten mislukken en de winning van grondstoffen moeizamer gaat. Inmiddels zijn ook de voorraden laag.

Zelfs een recessie is niet voldoende om vraag en aanbod van grondstoffen weer in evenwicht te brengen. Nu zijn er veel verklaringen voor de huidige hoge inflatie. Traditioneel wordt er gekeken naar de ontwikkeling van de lonen, vanwege de gevreesde loon-prijs-spiraal. Ook werd enige tijd gewezen op de problemen in de toeleveringsketen, of de opgekropte vraag gedurende de coronapandemie. Inflatie is eerst en vooral natuurlijk een monetair fenomeen en de monetaire gekte van na de Grote Financiële Crisis ging gedurende de coronapandemie in een overdrive. Nog steeds is de hoge consumptie deels daaraan te danken. Centrale banken proberen dit wel te remmen, maar overheden komen tegenwoordig snel met geld over de brug als de consument (lees de kiezer) maar even piept. Het gevolg is dat de tekorten bij de overheid te hoog blijven. In de Verenigde Staten zal het huidige begrotingsbeleid zorgen voor maar liefst 15 biljoen dollar extra schuld in de komende tien jaar, dat is meer dan er door de Fed is opgekocht. Overheden wereldwijd worden vanwege de energie- en voedselcrisis gedwongen om meer uit te geven dan er binnenkomt.

Hogere grondstofprijzen zorgen voor hogere inflatie. In dat opzicht is de prijsontwikkeling van grondstoffen een leidende indicator voor toekomstige inflatie. Er wordt onvoldoende geïnvesteerd in de winning van grondstoffen, terwijl er juist door overheden extra wordt geïnvesteerd om de economie te steunen of er voor te zorgen dat de koopkracht op peil blijft. Het infrastructuurplan van de regering Biden wil maar liefst 550 miljard dollar uitgeven aan transport, internetverbindingen en andere infrastructuur, allemaal extra vraag naar grondstoffen. Daarvan gaat 110 miljard naar wegen, bruggen en spoorwegen. Dat moet ook wel want er is jarenlang onvoldoende geïnvesteerd. Verschil met het verleden is wel dat China nog altijd meer investeert in infrastructuur dan de Verenigde Staten en West-Europa samen. Een deel van de machtspositie van de Verenigde Staten is afhankelijk van die infrastructuur, ook in dat licht mogen hogere investeringen worden verwacht.

Dan zijn er de torenhoge investeringen vereist voor de energietransitie, die feitelijk een metalen transitie is. Vorig jaar werd daar voor het eerst meer dan 1 biljoen dollar aan uitgegeven, ongeveer even veel als er jaarlijks wordt geïnvesteerd in fossiele brandstoffen. Sinds 2004 is er maar liefst 6,7 biljoen dollar geïnvesteerd in de energietransitie. Het duurde 8 jaar om bij de eerste biljoen te komen, minder dan 4 jaar om bij de volgende biljoen te komen en nu dus minder dan een jaar om er een biljoen bij te krijgen, een duidelijke versnelling. Enigszins zorgwekkend is wel dat we ondanks al die investeringen nog altijd op een recordverbruik (102 miljoen vaten per dag) zitten van fossiele brandstoffen. Er is dus kennelijk nog veel meer geld nodig. Dat geld komt er, bijvoorbeeld via de Inflation Reduction Act,  die ironisch genoeg zal zorgen voor meer vraag naar grondstoffen, voor hogere grondstofprijzen en daarmee dus voor meer inflatie. Dat is ook de reden dat in de komende jaren zullen investeringen in grondstoffen (of nog beter investeringen in laag gewaardeerde grondstoffenbedrijven) waarschijnlijk een goede bescherming bieden tegen die oplopende inflatie.

Via: Auréus